هزینه پنومونی کرونا ویروس از همه بیماریهای قبلی پیشی خواهد گرفت. اما شرکتهایی که اکنون عمل میکنند و آمادگی برای مقابله با خسارات کرونا دارند؛ میتوانند اثرات بدتر را به حداقل رسانده و از قدرت بحران بیرون بیایند.
همچنان که مقامات چین و دیگر مقامات جهان منابع خود را برای تامین هزینه انسانی شیوع کوروناویروس بسیج میکنند؛ بسیاری از کسبوکارها به تازگی شروع به ارزیابی اثرات اقتصادی این بحران کردهاند.
تازه روزهای اول است؛ اما تجربه چین در ۲۰ سال گذشته در مقابل همهگیریها میتواند این مفهوم را داشته باشد که شیوع اخیر، برای اقتصاد چین چه معنایی دارد. همچنین تاریخ نشانههایی به ما میدهد که میتواند به شرکتها کمک کند تا از بحران رد شده و موقعیتهای قویتر و بهتری بسازند.
به نظر میرسد در میان بیماریهای هم گیر گذشته، آنفولانزای مرغی، آنفولانزای خوکی و سارس (فقط شیوع ۲۰۰۲ – ۲۰۰۳)، با شیوع اخیر قابل مقایسه هستند. تاکنون، به نظر میرسد که کرونا ویروس برای افرادی که آلوده میشوند؛ کمتر مرگ و میر دارد و میزان آن ۲ تا ۳ درصد در مقابل ۶.۶ درصد سارس است. اما این بیماری بسیار مسری است. کرونا ویروس در حال حاضر بیشتر از موارد گزارش شده در کل اپیدمی سارس مبتلا دارند و در نتیجه تعداد کشتهها نیز بیشتر است.
تاثیرات اقتصادی ناشی از کرونا شدید خواهد بود. هر دو اپیدمی، اقدامات مهار کردن در سطح کشور را برانگیخته است؛ اما این بار، دولت چین سریعتر و با اقدامات بسیار سختگیرانهتری مانند قرنطینه گسترده، تعطیلات عمومی گسترده در سطح کشور و کنترل حمل و نقل محلی حدود بیست استان را انجام داده است.
از نظر مالی، بزرگترین تفاوت بین شیوع اخیر و سارس، در اندازه اقتصاد چین است که در سال ۲۰۰۳ به ارزش ۱۳.۷۴ تریلیون رنمینبی (واحد پول چین) بود. سارس، تولید ناخالص داخلی چین را تقریباً یک درصد یا نزدیک به ۱۰۰ میلیارد رنمینبی کاهش داده است. با این حال، در سال ۲۰۰۳، چین فقط ۴ درصد از تولید ناخالص جهانی را به خود اختصاص داده بود.
حالا تقریبا ۱۰۰ تریلیون رنمینبی، یعنی ۷ برابر، اقتصاد چین بزرگتر است. این مقدار بیش از ۱۶ درصد تولید ناخالص جهانی را تشکیل میدهد و در بسیاری از زنجیرههای عرضه جهانی نقش اساسی دارد. اگرچه برآوردهای فعلی از تاثیر اقتصاد کرونا ویروس به تولید ناخالص داخلی چین، چیزی در حدود ۰.۲ درصد تا ۰.۵ درصد که بالغ بر ۵۰۰ میلیارد دلار رنمینبی و پایینتر از سارس است.
درسهای سارس
برای مدتی نخواهیم دانست که این برآوردهای اولیه خوشبینانه هستند یا خیر؛ اما تجربه چین با سارس هنوز معیار مفیدی برای آنچه از این شیوع شیطانیتر انتظار دارد (و چیزهایی که متفاوت است)، فراهم می سازد.
تاثیر سارس بر اقتصاد چین کوتاه مدت بود و تا حد زیادی در سه ماهه دوم سال ۲۰۰۳ محدود شد. تولید ناخالص داخلی در این سه ماه به ۲۲ درصد کاهش یافت؛ اما بعد از آن در دوره باقی مانده سال دوباره صعود کرد.
صنایع وابسته (خدماتی) مانند حمل و نقل، هتلداری/ غذا و نوشیدنی و بخش مالی، با ضرری ۳ درصدی یا بیشتر، بیشترین ضربه را خوردند. صنایع ثانویه، مانند بخشهای صنعتی و ساخت و ساز نیز ضربه سختی خوردند؛ در حالی که صنایع اولیه، عمدتاً کشاورزی، فقط تا حدودی تحت تاثیر قرار گرفتند.
برخی صنایع سختتر نیز به سرعت جهش پیدا کردند؛ از جمله بخشهای صنعتی، هتلداری/ غذا و نوشیدنی و حمل و نقل. برخی دیگر، از جمله آموزش، خدمات، گردشگری و سرگرمی، تا سه ماهه چهارم یا حتی بیشتر، برای بهبودی زمان نیاز داشتند. بازارهای سرمایه نیز برای به دست آوردن جایگاه خود کند بودند؛ سهام معمولی چین (A-share) و سهام هنگکنگ، طی شیوع سارس ۸ تا ۱۰ درصد کاهش یافت و شاخص بازار A-share تا پایان سال ۲۰۰۳ نزولی بود.
تفاوت بین کرونا ویروس و سارس میتواند عواقب اقتصادی شدیدتری داشته باشد. اصلیترین مورد، میزان شیوع کرونا ویروس است که با شروع سال جدید چینی، که بسیاری از چینیها مسافرت میروند، تشدید شد.
به علاوه، صنعتها (خدمات) که بیشترین ضربه را از سارس خوردند؛ اکنون بخش بزرگی از اقتصاد چین را تشکیل میدهند. ۵۴ درصد امروز، در مقابل ۴۲ درصد در سال ۲۰۰۳. اقتصاد چین قبل از شیوع، در حال خنکسازی بود؛ که در مقایسه با مسیر رشد بالای آن در سال ۲۰۰۳ تفاوت اساسی دارد.
سایر تفاوتها، ممکن است به کاهش آسیبهای اقتصادی کمک کند. چین امروزه یک مرکز تجارت الکترونیک است. شبکههای تحویل آفلاین به آنلاین ممکن است به تقویت مصرف میلیونها چینی قرنطینه شده یا در تعطیلات عمومی طولانی، کمک کند. بسیاری از همین افراد نیز میتوانند کار خود را از راه دور ادامه دهند و کمی خسارت را از راه بهرهوری جبران کنند.
موارد مصرف آنلاین حتی ممکن است به دلیل رشد زیاد و تسریع در جذب مشتری و نفوذ در طول بحران، مزایای بلند مدت را شاهد باشند. این در صورتی است که زنجیرههای عرضه آنلاین بتوانند تحویل سفارشات مربوط به محصولات فیزیکی را ادامه داده و به کار خود ادامه دهند.
در واقع، اگرچه مصرف بزرگترین ضربه اقتصادی را متحمل میشود؛ اما باین (Bain) پیشبینی میکند که این تاثیر با بخش مخلوط شود. در حالی که، ملزومات (یعنی مواد غذایی، کالاهای مصرفی غیر اختیاری و داروها) همچنان قوی باقی خواهند ماند؛ مصرف آفلاین بدترین تاثیر را احساس خواهد کرد.
حمل و نقل، گردشگری، سرگرمی، خرده فروشان سنتی، املاک و مستغلات، مواد غذایی و آشامیدنی، محصولات مصرفی اختیاری، خودرو و بیمه به شدت ضربه خواهند خورد. در هنگکنگ، این مسئله چالش را برای بسیاری از بین بخشها که از ۸ ماه اختلال و ناآرامی آسیب دیدهاند، تشدید میکند.
تعطیلات اجباری و چالشهای زنجیره تامین برای مواد اولیه و کالاهای نهایی نیز باعث کندی تولید در کوتاه مدت خواهد شد؛ هر چند این میزان در صنایع مختلف متفاوت است. به عنوان مثال، باین پیشبینی میکند که فعالیت برخی مواد شیمیایی که روی هم رفته ۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش یافته است؛ ترازهای عرضه و تقاضا را بهبود میبخشد و گسترش مییابد.
همچنین انتظار داریم که شاهد کاهش کوتاه مدت صادرات با تاثیر جهانی باشیم. شرکتهای چند ملیتی نیاز به ایجاد شکاف در تهیه و تولید از چین و حتی از تامین کنندگان خارج از چین پیدا میکنند که به کالاهای آنها بستگی دارد. بانک بینالمللی چین تخمین میزند که تأثیر کوتاهمدت بر صادرات، بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار خواهد بود. این اتفاق همچنین ممکن است تنوع در حال پیشرفت بسیاری از شرکتهای چند ملیتی خارج از چین، به عنوان پایگاه تولید و منابع را تسریع کند.
اکنون بهترین زمان آمادگی برای مقابله با خسارات کرونا است
در حالی که هنوز زود است بفهمیم که هزینههای انسانی و مالی کرونا ویروس در چین و سراسر جهان چقدر است. تحقیقات و تجربه باین نشان میدهد که برای شرکتها، رویکرد صبر کردن و مشاهده کردن معمولاً مضرترین حرکت در اوقات نامشخص است.
در عوض، شرکتهایی که در این بحران بهترین سود را میکنند و در دوران ترمیم بهترین موقعیت را به دست میآورند؛ آنهایی هستند که از الان برای آمادگی برای مقابله با خسارات کرونا اقدام میکنند. ما پنج اصل را برای راهنمایی مدیران در این مدت برای مدیریت بحران کرونا، توصیه میکنیم:
در ذهن خود از پایان شروع کنید
استراتژی بلندمدت خود را مرور و تنظیم کنید. شرایط بازار و پیامدهای بلندمدت را ارزیابی کنید؛ پس از گذر از بحران، وضعیت نهایی مطلوب شرکت خود را تعریف کنید و تعیین کنید که برای به دست آوردن سهم بازار، کجا باید سرمایه گذاری کنید.
برنامه ۲۰۲۰ خود را تنظیم کنید. آخرین تغییرات شرایط بازار را در بودجه سال ۲۰۲۰ خود درج کنید و خرجهای مربوط به هزینه مجدد را براساس پیشبینی درآمد اصلاح شده، وارد کنید.
اول از افراد خود محافظت کنید
از استعدادها محافظت کنید. ایمنی و رفاه کارمندان خود را در اولویت قرار داده و در صورت نیاز، سرمایهگذاری کنید تا از یک محیط کار ایمن و سالم اطمینان حاصل کنید.
الان برای نیازهای استعدادی آینده خود آماده شوید. اوقات چالش برانگیز و شرایط نامشخص بازار، عموماً استعدادهای مهم را در دسترس میکند. اکنون برنامهریزی کنید و پس از طی شدن کرونا ویروس، استعداد لازم برای رشد میانمدت و طولانیمدت را به دست آورید.
پول نقد اصلیترین چیز است
هزینهها را کاهش داده و پول نقد را مدیریت کنید. در هزینههای SG&A (هزینههای عمومی و اداری) صرفهجویی کرده و خرید غیر مستقیم را دنبال کنید تا آمادگی برای مقابله با خسارات کرونا داشته باشید. مدیریت سفت و سخت پول و آزاد کردن پول اضافی مانده در ترازنامه، صرف نظر از میزان ماندگاری این بیماری همهگیر، به بهترین شرکتها کمک خواهد کرد.
زنجیره تامین خود را به دفت کنترل کنید. یک حائل تامین کافی ایجاد کنید تا در تعلیق ترافیک و خاموشی تامینکننده تاثیر داشته باشد و زنجیره تامین سربهسر، از جمله مواد اولیه، موجودی و چالشهای تحویل را کنترل کنید.
با تغییرات همراه شوید
اهرمهای تجاری را به سرعت کنترل و تنظیم کنید. پیشنهادات محصول، سازمان تجاری، شرکتهای کانال و رویکرد بازاریابی خود را اصلاح کنید تا به تغییر و تحول بازار، چه حالا بعد از پایان همهگیری پاسخ دهید.
روی بلندمدت سرمایهگذاری کنید
برای فرصت ها و چالش ها آماده باشید. برنامههای M&A (ادغامها و اکتسابها) و مشارکت خود را به صورت فعالانه به روز کنید تا شامل احتمالات واگذاریها، مشارکتها و حرکات جسورانه شوید. در صورت وجود فرصت، آماده حرکت سریع باشید. تغییرات احتمالی بازار پس از کرونا را در نظر بگیرید؛ قبل از تصمیمگیری، با دقت ارزشها را ارزیابی کرده و مطالعات خود را انجام دهید.