همه‌گیری جهانی کرونا ویروس در حال وقوع است. خطرات عفونی رو به افزایش و بورس اوراق بهادار در حال رکود است. اقتصاد در آستانه رکود جهانی قرار دارد. هر کسب‌وکاری با بلاتکلیفی روبه‌رو است و رهبران با احساس دستپاچگی، استرس و ترس دست‌وپنجه نرم می‌کنند. به همین دلیل باید در چنین شرایطی به تاثیر مدیتیشن روی رهبری توجه کنیم.
قسمت بقای مغز ما (آمیگدال)، هنگامی که با تهدید روبرو می‌شویم؛ باعث می‌شود که تمرکز کردن برای ما سخت‌تر شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که با تهدید ناگهانی مواجه شویم. این فرایند مغز برای ما مفید خواهد بود؛ اما همچنین به این معنی است که تفکر ما می‌تواند از الگوهای غیرمولد هم پیروی کند. یا مدام به بدترین سناریوهای ممکن فکر کرده یا تهدید را انکار می‌کنیم. در این حالت، ما به بخش‌های خلاق و تحلیلی مغزمان دسترسی کمتری داریم و توانایی ما در همدلی، گوش دادن و ارتباط با دیگران مختل می‌شود.
متاسفانه، این‌ها مهارت‌هایی هستند که ما به عنوان رهبر، در مواقع بحرانی نیاز خواهیم داشت. ما به ظرفیت کامل مغز خود نیاز داریم تا بهترین گزینه‌های ممکن را بسنجیم؛ فرضیات خود را زیر سوال ببریم، روش‌های جدید و خلاقانه برای انجام کارها به وجود آوریم و آرامش خود را حفظ کنیم تا همراه با گوش دادن به نگرانی‌های کارمندان، مشتریان و همکاران تجاری خود به آنها اطمینان خاطر هم بدهیم.
مدیتیشن در مواردی مانند این بحران می‌تواند کمک شایانی به ما بکند. مشخص شده است که تمرین مدیتیشن باعث کاهش اضطراب، آرام کردن آمیگدال، افزایش توانایی در تفکر خلاقانه و همدلانه از نگاه دیگران می‌شود. استیو جابز، تجربه اولیه خود از مدیتیشن را اینگونه توصیف کرد: «شما شروع به دیدن چیزهایی با وضوح بیشتر می‌کنید و بیشتر در زمان حال هستید. ذهن شما آهسته می‌شود و لحظه‌ای چشمگیر را مشاهده می‌کنید. شما خیلی بیشتر از آنچه که قبلا می‌دیدید، می‌بینید.»
در تجربه کاری خود با مدیران، سه شیوه را مشاهده کرده‌ام که در مواقع بحرانی به شما کمک می‌کنند:
هر روز صبح، اول از همه مدیتیشن کنید
در مواقع عدم اطمینان، این وسوسه شدید وجود دارد که روز را با بررسی ایمیل و اخبار آغاز کنیم. اما وقتی چنین کاری را انجام دهیم؛ آشفته می‌شویم و اغلب پشت سر هم با نگرانی مواجه می‌شویم. شروع روز با چند دقیقه مدیتیشن می‌تواند به شما در تمرکز و آرام کردن افکار مبتنی بر ترس کمک کند. برای این کار روش‌های متفاوتی وجود دارد: می‌توانید از برنامه‌هایی مانند Insight Timer استفاده کرده و هنگام گوش دادن به آنها در رختخواب بنشینید. به نظر من پس از خوردن یک فنجان چای یا قهوه، نشستن روی یک صندلی و سپس انجام دادن مدیتیشن می‌تواند خیلی مفید باشد.
با گذشت زمان متوجه خواهید شد که روز را با آگاهی و احساسی شروع می‌کنید که قبلا آن را تجربه نکرده بودید. تاثیر مدیتیشن روی رهبری، همین آگاهی است. استاد ذن، شونریو سوزوکی (Shunryu Suzuki)، یکی از پیشگامان مدیتیشن در آمریکا، این وضعیت را « ذهن مبتدی» خوانده است. وقتی افکار ما ساکت می‌شوند؛ ذهن ما باز می‌شود تا واقعیات موجود را با قضاوت و تصورات پیش‌بینی شده کمتری ببینیم. مارک بنیوف (mark Benioff) مدیر فروش سیلزفورس (SalesForce)، این تاثیر را اینگونه توصیف می‌کند: «ذهن مبتدی این است که من را آگاه کند تا قدم بردارم؛ تا بتوانم آنچه باید باشد را ایجاد کنم؛ نه آنچه که قبلا بود. می‌دانم که آینده با گذشته برابر نیست. می‌دانم که باید در حال حاضر و همینجا باشم.»
هر جلسه را با چند دقیقه مدیتیشن آغاز کنید
ما در مواردی مانند جلسات، یک طرفه و سخت‌گیرانه عمل می‌کنیم. این وضعیت گاهی اوقات می‌تواند مفید باشد؛ اما داشتن تجربه مدیتیشن در ابتدای جلسه (مجازی یا حضوری)، برای توجه به خود و احساسات و توجه به جلسه می‌تواند مفید باشد. چرا که باعث افزایش توانایی گوش دادن و گشودن ذهن به ایده‌ها می‌شود و می‌تواند به تیم‌ها کمک کند تا درباره حل مسئله بیشتر فکر کنند. به همین دلیل نباید تاثیر مدیتیشن روی رهبری و کار تیمی را دست کم گرفت.
برای بعضی از تیم‌ها، این کار ممکن است تجربه‌ای جدید باشد، اما شاید بعضی افراد این مسئله را «ناراحت‌کننده» بدانند. برای شروع، به تیم خود بگویید که به آنها نیاز دارید تا کاملا در جلسه حضور داشته باشند و متمرکز باشند. سپس یک آزمایش پیشنهاد دهید: از آنها بخواهید که به مدت یک دقیقه فقط روی تنفس خود تمرکز کنند. وقتی حواسشان پرت شد، پیشنهاد کنید که فقط توجهشان را به تنفس‌شان بازگردانند. اکثر افرادی که بار اولشان است، از اینکه چقدر پریشان هستند و یک دقیقه حضور در زمان حال چقدر برایشان سخت بوده است، تعجب می‌کنند. اکثر آنها پس از انجام این کار احساس می‌کنند که آرام‌تر شده‌اند و حضور بیشتری دارند. آن یک دقیقه می‌تواند ماهیت یک جلسه را تغییر دهد. همانطور که یکی از مدیران این اتفاق را اینگونه توصیف می‌کند: «در حالی که اغلب اوقات ما در این جلسات فقط با یکدیگر صحبت می‌کنیم؛ اعضای تیم بیشتر گوش می‌دادند، یکدیگر را درک می‌کردند و تمایل به یادگیری نشان می‌دادند.»
وقتی در الگوهای فکری غیرمولد گرفتار شدید، به عقب برگردید
وقتی در طول روز احساس اضطراب می‌کنید، لحظه‌ای نفس بکشید و به افکار خود توجه کنید. احتمال دارد که لحظه‌ای حال را ترک کرده باشید و افکار گیج‌کننده‌ای به سراغتان آمده باشد. در حالی که مهم است حضور و آرامش خاطر داشته باشید. واقعیت‌های حقیقی را بررسی کنید و از داستان‌های ذهنی خود دور شوید. می‌توانید در صندلی خود بنشینید؛ چشمانتان را ببندید و توجه خود را به حرکت شکم‌تان، نفس کشیدن به درون و بیرون، متمرکز کنید. بعد از مدتی، متوجه خواهید شد که افکارتان آرام شده‌اند؛ احساس حضور بیشتر و زنده‌تری خواهید داشت و شروع به توجه به فرصت‌ها و احتمالات می‌کنید.
یکی از مهم‌ترین مزیت‌های مدیتیشن این است که به ما امکان می‌دهد تا از تفکر محوری بقای خود خارج شویم و با همدلی با دیگران ارتباط برقرار سازیم. چرا که تحقیقات نشان داده که وقتی می‌ترسیم، خودمحوری بیشتری نشان می‌دهیم و دریافت دیدگاه سایر افراد برای ما دشوارتر می‌شود. اما الان افراد داخل و خارج از سازمان شما دچار اضطراب هستند، حالا فرصتی است برای نشان دادن دلسوزی و مراقبت در شرایط دشوار، فرصتی برای نشان دادن به تیم و سازمانتان که شما یک رهبر واقعی هستید.
آیا شما هم تاثیر مدیتیشن روی رهبری را تجربه کرد‌ه‌اید؟
