اگر تا الان ندیده اید؛ به زودی شخصی را خواهید دید که مبتلا به کووید ۱۹ شده و جان سالم به در برده است. آنها دوستان ما، خانواده ما، همسایگان و همکاران ما هستند. تاریخ درباره نحوه برخورد ما با آنها قضاوت خواهد کرد. باید از تبدیل ترس کرونا به ننگ جلوگیری کنیم.
متاسفانه، همانطور که تحقیقات من و دیگران نشان می‌دهد؛ ننگ (stigma)، همه‌گیری بیماری‌های عفونی در تاریخ را بیشتر کرده است. مطمئنا بر بیماری همه‌گیر کووید ۱۹ نیز تاثیر خواهد گذاشت. ننگ پاسخی تکاملی است: ما برای فاصله گرفتن از آن‌هایی که می‌توانند ما را آلوده کنند، سخت‌گیر هستیم. ما مجموعه کاملی از واکنش های تکامل یافته به نام «اجتناب از انگل»، برای جلوگیری از برقراری تماس با کسانی که ممکن است بیماری واگیردار داشته باشند، داریم. این واکنش‌ها همان چیزی است که باعث می‌شود از علائم بیماری، مانند استفراغ یا جراحت‌های پوستی، احساس انزجار کنیم؛ می‌خواهد این علائم تهدیدی واقعی برای سلامتی خود ما باشد یا نه.
مولفه اخلاقی و جسمی نیز وجود دارد. تمایل داریم باور کنیم که اتفاقات بد برای افراد بعد رخ می‌دهد. این «مغلطه جهان‌دادی» ما را به این فکر می‌اندازد که کسانی که به یک بیماری آلوده می‌شوند؛ احتمالا اشتباهی مرتکب شده‌اند که بیمار شده‌اند. شاید افرادی که به کرونا مبتلا شده‌اند، دستان خود را به اندازه کافی نشسته‌اند، بیش از حد صورت خود را لمس کرده‌اند یا فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت نکرده‌اند. این عقیده آرامش بخش است و به ما کمک می‌کند تا باور کنیم که سرنوشت خودمان را در دست داریم. به ما می‌گوید، اگر همه کارها را درست انجام دهیم، آلوده نمی‌شویم. با این حال، ما در دنیایی عادلانه زندگی نمی‌کنیم. می‌توانیم همه کارها را درست انجام دهیم؛ به جای ۲۰ ثانیه، به مدت ۶۰ ثانیه دستمان را بشوییم و هنوز هم به کووید ۱۹ مبتلا شویم.
عوارض ننگ
تحقیقات من طی ده‌ها سال نشان می‌دهد که ننگ به سلامت روانی و جسمی افراد مبتلا به بیماری آسیب می‌رساند. این ننگ می‌تواند به شکل های طرد اجتماعی، بدگویی، خشونت جسمی و عدم پذیرش خدمات باشد. تجربه لکه ننگ از طرف دیگران می‌تواند منجر به افزایش علائم افسردگی، استرس و مصرف مواد مخدر شود. نگران کننده است؛ لازم نیست افراد، ننگ دیگران را تحمل کنند تا تحت تاثیر منفی آن قرار بگیرند.
پیش‌دستی کردن در لکه ننگ زدن به دیگران (شاید چون قبلا دیده‌اید که افراد بیمار، به دلیل بیماری طرد شده‌اند یا قضاوت می‌شوند) می‌تواند منجر به اضطراب و استرس شود. همچنین، افراد آلوده با این باور که کاری اشتباه انجام داده‌اند یا چون به بیماری مبتلا شده‌اند، فرد بدی هستند؛ ممکن است ننگ درونی داشته باشند. این حقیقت که بسیاری از بیماران کووید ۱۹ ایزوله شده‌اند؛ مشکل را دو برابر می‌کند. بیمارانی که از بقیه مردم جدا شده‌اند بیشتر در معرض خطر پریشانی هستند.
تبدیل ترس کرونا به ننگ، نه تنها به افراد بیمار، بلکه کسانی که با فرد بیمار ارتباط واقعی داشته‌اند یا حس می‌کنند که داشته‌اند را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. اعضای خانواده افراد مبتلا به بیماری و کادر درمان که از افراد مبتلا به بیماری مراقبت می‌کنند؛ در معرض خطر ابتلا به ننگ از طرف دیگران در زمان بیماری همه‌گیر هستند. علاوه بر این، در زمینه کووید ۱۹، ننگ به سمت آمریکایی- آسیایی‌ها و افرادی که به مناطق آسیب‌دیده از بیماری همه‌گیر سفر کرده‌اند نیز سرایت کرده است.
خوار کردن و ننگ‌دار کردن هرکس در طول همه گیری، تهدیدی برای همه است. تحقیقات انجام شده در مورد ابولا، ایدز، بیماری هانسن (Hansen) و سایر بیماری‌های عفونی، نشان می‌دهد که ننگ، تلاش ها برای آزمایش و معالجه بیماری را تضعیف می‌کند. افرادی که نگران این هستند که در صورت بیمار بودن طرد شوند؛ کمتر احتمال دارد که در صورت بروز علائم، آزمایش داده یا در صورت معالجه به دنبال درمان آن باشند. همچنین به دلیل مغلطه جهان‌دادی، آنها ممکن است باور نکنند که می‌توانند بیمار باشند. از این گذشته، آنها فردی خوب هستند که برای جلوگیری از بیماری اقدامات احتیاطی را انجام داده‌اند.
فاصله گذاری اجتماعی، انزوای اجتماعی
خبر خوب این است که دانشمندانی که روی بیماری‌های مختلف کار می‌کنند؛ ابزارهایی را شناسایی کردند که می‌تواند برای رفع ننگ کووید ۱۹، مانند راهکارهایی برای کاهش ننگ و تقویت تاب‌آوری استفاده شود. به طوری که حتی اگر افراد در معرض ننگ دار شدن باشند؛ ممکن است تحت تاثیر آن قرار نگیرند.
آموزش یکی از محبوب‌ترین ابزارها برای ساختارشکنی ننگ است. سیستم می‌تواند کلیشه‌‌ی موجود را برطرف سازد؛ مثلا این تفکر که، احتمال اینکه آمریکایی- آسیایی‌ها کرونا داشته باشند زیاد است. رهبران محلی و ملی که به بیماری کرونا مبتلا شده‌اند؛ باید در مورد ابتلای خود دید باز داشته باشند تا به عادی‌سازی بیماری کمک کنند.
هنگامی که مجیک جانسون (Magic Johnson) ستاره NBA اعلام کرد که HIV مثبت است؛ میزان تست HIV در سراسر کشور به طور چشمگیری افزایش یافت. در همین راستا، پست‌های سلبریتی‌ها که به این بیماری مبتلا شده‌اند؛ در فضای مجازی نیز احتمالا به شکستن این تابو کمک می‌کند. من به همکاران و دوستان هم گفته‌ام که اگر تام هنکس و ریتا ویلسون کرونا بگیرند؛ همه ما نیز می‌توانیم.
رهبران سازمانی می‌توانند روشن کنند که ارزش‌های سازمانی شامل بودن، پذیرش و گوناگونی، برای افرادی که به کووید ۱۹ مبتلا شده‌اند را نیز در برمی‌گیرد. در برخی موارد، ممکن است اجرای سیاست‌های ضد تبعیضی ضروری باشد. بیمارانی که کرونا را کامل شکست داده‌اند؛ دیگر عفونی نیستند و نباید با بقیه همکارانشان متفاوت باشند. همچنین رهبران سازمانی می‌توانند دستورالعمل‌های واضح و محرمانه‌ای برای گزارش دهی و پاسخگویی به موارد کووید ۱۹ در بین کارمندان ایجاد کنند و تبدیل ترس کرونا به ننگ را کاهش دهند. به این گونه که اگر کارمندان گزارش دهند که بیمار هستند؛ پس از بهبودی، شغل خود را حفظ کرده و احساس امنیت کنند.
سازمان‌ها باید در برنامه‌های بهبودی سرمایه‌گذاری کنند تا باعث افزایش مقاومت در برابر ننگ‌دار شدن و سایر عوامل استرس‌زا شود. به عنوان مثال، فعالیت‌های ذهن آگاهی، به بهبود مقاومت در برابر طیف گسترده‌ای از عوامل استرس‌زا کمک می‌کند و پلتفرم‌های زیادی وجود دارد که دسترسی به آنها را تسهیل می‌کند.
با این که رهبری مهم است؛ همه ما نقش مهمی در از بین بردن ننگ در طول همه‌گیری داریم. در واقع، یکی از بهترین ابزارهای ساده‌سازی و تاب‌آوری ما، پشتیبانی ساده اجتماعی است. کارمندان می‌توانند ساعت‌های مجازی قهوه، ناهار و سرگرمی را با دیگر همکاران خود برنامه‌ریزی کنند تا از حال هم خبر داشته باشند. می‌توانیم به همسایگان خود، به ویژه کسانی که بیمار شده‌اند، پیام بدهیم یا زنگ بزنیم و با آنها در ارتباط باشیم و پس از برداشته شدن وضعیت فاصله‌گذاری اجتماعی و پایان دورکاری، دوباره یکدیگر را ملاقات کنیم. همچنین باید آشکارا درباره دست و پنجه نرم کردن با سلامت روانی صحبت کنیم. فرصت صحبت با دیگران در مورد عوامل استرس‌زا از جمله ننگ، می‌تواند باعث مقابله مثبت و بهزیستی روانی شود.
اگر چه ننگ واکنشی تکامل یافته به بیماری است؛ اما اجتناب‌ناپذیر نیست. ننگ ما را از هم جدا می‌کند و در مقابل یکدیگر قرارمان می‌دهد؛ اما همه‌گیری به ما یادآوری می‌کند که همه ما چقدر با هم ارتباط داریم. آسیب‌پذیری مشترک ما در برابر این ویروس، منبع همبستگی ما است. باید یادمان بماند که این ویروس دشمن ماست؛ نه بیماران یا مبتلایان به کرونا.
