توسعه منابع انسانی یا HRD، همان آموزشی است که پس از استخدام کارمندان برای بهبود مهارت‌های آنها در راستای نیاز مجموعه به آنها ارائه می‌شود. در واقع توسعه منابع انسانی، فرصت یادگیری مهارت‌های جدید را برای کارمندان جدید و قدیم فراهم می‌کند و با استفاده یکپارچه آموزش، سازماندهی و تلاش‌های شغلی در جهت بهبود کارآیی فردی، گروهی و سازمانی استفاده می‌شود.
توسعه منابع انسانی، شایستگی های کلیدی را در کارمندان ایجاد و تثبیت می‌کند تا آنها بتوانند برنامه‌ریزی شغلی فعلی و آینده خود را درست و اصولی انجام دهند.
توسعه منابع انسانی چیست؟
توسعه منابع انسانی یا Human Resource Development بخشی از مدیریت منابع انسانی است که با آموزش و پیشرفت کارمندان در محیط کار در ارتباط است. گاهی از آن به عنوان چارچوبی برای کمک به کارمندان استفاده می‌شود تا آنها دانش و مهارت خود را در راستای بهره‌وری سازمانی، بهبود عملکرد و سودآوری استفاده کنند.
توسعه منابع انسانی کارآمد منجر به رضایت کارمندان و مشتریان خواهد شد.
توسعه منابع انسانی یا HRD که در واقع زیر نظر واحد مدیریت منابع انسانی و توسط کلیه مدیران انجام می‌شود، وظیفه دارد از دانش، مهارت و نگرش کارکنان آگاهی کامل داشته باشد.
اهمیت توسعه روابط انسانی
محیط تجارت امروز نسبت به گذشته رقابتی‌تر است. این رقابت باعث شده مجموعه‌ها هم در داخل و هم در خارج از مجموعه و جمع خود به مزایایی رقابتیشان اهمیت دهند.
به همین دلیل هم توسعه روابط انسانی در داخل موسسه با رشد و پرورش دادن کارمندان در راستای متبحر شدن آنها انجام می‌شود.
هدف دیگر توسعه روابط انسانی افزایش توانمندی کل تیم است. برای توسعه روابط انسانی باید بر آموزش، توسعه شغلی و توسعه فردی در همه سطوح سازمان تمرکز داشت.
فرآیند توسعه روابط انسانی
- تجزیه و تحلیل
- ساختن
- اجرا
- ارزیابی
1- تجزیه و تحلیل
برای توسعه روابط انسانی در هر شرکت، مسئول روابط عمومی آن شرکت باید مدام فاصله بین توانایی‌های کارمندان و کارهایی که آنها موظف به انجام آن هستند را بررسی کند.
با تجزیه و تحلیل افرادی که نیاز به آموزش و توسعه دارند شناسایی می‌شوند. برای ارزیابی موثر توسعه روابط انسانی نیاز است به فاصله بین توانایی‌های کارمند و کارهایی که این کارمند برای شرکت می‌خواهد انجام دهد، دقت شود.
در واقع در این مرحله شناسایی افرادی که در سازمان نیاز به آموزش و توسعه دارند در اولویت است.
در عین حال هم برای ارزیابی موثر توسعه روابط انسانی باید نیازهای سازمان مشخص شود تا با توجه به آن نیازهای آموزشی مورد رسیدگی قرار گیرند.
به همین دلیل است که در فرآیند توسعه منابع انسانی، تجزیه و تحلیل سازمانی، تجزیه و تحلیل وظیفه و تجزیه و تحلیل شخصی در اولویت قرار گرفته است.
تحلیل سازمانی
آموزش در صورتی باید انجام شود که سازمان دقیقا نتایج و پیامدهای سازماني آن را بداند. به همین دلیل است که برای توسعه روابط انسانی باید نیازهای سازمانی را ارزیابی کرد.
این نیازها شامل دانش، مهارت و نگرش مورد نیاز کارمندان فعلی و آینده یا همان KSA است. برای توسعه منابع انسانی مهمترین بخش این است كه نیروهای موثر از جمله مدیران و سرپرستان هم مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند.
تحلیل وظایف
تحلیل وظایف با توانایی کارمندان در انجام کارشان در ارتباط است. برای توسعه روابط انسانی، تحلیل کاربردی وظایف بسیار مهم است. در این مرحله، شرایط کاری تحلیل می‌شود و محیط کاری که کار در آن انجام می‌شود نیز مد نظر قرار می‌گیرد.
تحلیل افراد
آخرین قدم در فرایند بررسی و تحلیل این است که اشخاصی که در سازمان کار می‌کنند و نیاز به آموزش دارند و شناسایی شده‌اند، تحلیل و بررسی شوند.
در این مرحله به عملکرد فعلی و مورد انتظار کارکنان به صورت انفرادی نگاه می‌شود و در عین حال ارزیابی می‌شود که آیا کارکنان از ویژگی‌های مناسبی برای آموزش و توسعه برخوردار هستند یا خیر. در واقع خصوصیات شخصی مانند اعتقادات و انگیزه نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
2- ساختن
این مرحله مربوط به طراحیِ برنامه توسعه روابط انسانی است اما محدود به تعیین اهداف نتایج یادگیری، ایجاد برنامه‌های درسی، اختصاص رهبرانی که برنامه را اجرا کنند و برنامه‌ریزی نیست.
در این مرحله، تنظیمات آموزشی مانند تعیین مکان یادگیری، تعیین چگونگی دستیابی به دانش و مهارت‌ها و همچنین استفاده از وسایل و تجهیزات موجود برای دستیابی به اهدافِ توسعه طراحی می‌شود.
3- پیاده‌سازی
مرحله سوم روندِ توسعه منابع انسانی به آموزش عملی کارمندان می‌پردازد. هدف توسعه منابع انسانی، یافتن کارآمدترین و موثرترین راه برای اجرای آموزش است. معمولا آموزش به دو روش کلی انجام می‌شود: آموزش شغلی در شرکت و آموزش خارج از محیط شغلی.
آموزش شغلی در شرکت
همانطور که از نام آن پیداست، آموزش شغلی به هر چیزی که می‌توان در محیط کار آموخت، مربوط می‌شود. از منظر توسعه منابع انسانی، این نوع آموزش مربوط به مهارت‌ها و دانش مربوط به وظایف کارمند است.
آموزش خارج از محیط شرکت
آموزش خارج از محیط کاری به آموزش‌هایی گفته می‌شود که در هر مکان دیگری به جز محل کار انجام می‌شود. آموزش و توسعه با حضور در سمینارها، انجام بازی‌های شبیه‌سازی مشاغل یا دنبال کردن دوره‌های آنلاین قابل دستیابی است.
4- ارزیابی
آخرین مرحله از فرآیند توسعه منابع انسانی برای ارزیابیِ اینکه آیا اهداف محقق شده‌اند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. آیا کارمندان برگزیده برای آموزش و توسعه از این برنامه بهره‌مند شده‌اند؟ آیا فاصله بین عملکرد قبلی و مورد نظر پر شده است؟ اینها نمونه‌هایی از سوالاتی است که توسعه روابط انسانی باید در آخرین مرحله از فرآیند از خود سوال کند.
اهمیت ارزیابی نتیجه طرح‌ها به این دلیل است که نشان می‌دهد چه نوع برنامه‌هایی برای اهداف یادگیری مناسب هستند. علاوه بر این نقاط قوت و ضعف را مشخص می‌کند و به مدیران در تصمیم‌گیری‌های آینده کمک می‌کند.
مزایای توسعه منابع انسانی
هنگامی که توسعه منابع انسانی به طور موثر انجام می‌شود، بهره‌وری شرکت بیشتر می‌شود. اگر فرایند توسعه و تحلیل مداوم پیشرفت‌ها در اولویت شرکت‌ها باشد، شرایط کاری هم برای کارمندان بهتر می‌شود.
توسعه منابع انسانی با ایجاد احساس ارزشمند بودن در کارمندان به وفاداری بیشتر و رضایت کاری بیشتر آنها کمک می‌کند و در نهایت هم به بهبود ارائه خدمات به مشتریان منجر می‌شود.
