مدل توسعه رهبری در قرن ۲۱ چگونه است؟

امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی و توسعه محیط‌های کاری فناوری محور که با سرعت بسیاری در حال تغییر هستند، سازمان‌ها به رهبرانی نیاز دارند که به خودآگاهی رسیده باشند. این رهبران جایگاه خود را می‌دانند و انعطاف‌پذیر هستند. در دنیای پویا و نامطمئن امروزی، این رهبر به پیروانش در سازمان کمک می‌کند تا موثر به‌ سمت اهداف و آرمان مشترک خود حرکت کنند. همچنین بین آن‌ها احساس وابستگی و امنیت ایجاد می‌کند تا آن‌ها عملکرد بهتری داشته باشند. به همین دلیل باید دید که در قرن ۲۱ مدل توسعه رهبری چه تغییری کرده است؟

همسو شدن رهبر با محیط کار، هسته اصلی کارایی رهبری محسوب می‌شود. هرچند، با توجه به این حجم بالای تغییر و بی‌نظمی که در حال حاضر وجود دارد، چطور می‌توان به چنین همسویی دست یافت و چطور کارکرد و وظیفه رهبری همچنان موثر خواهد بود؟
در ادامه مدل توسعه رهبری جدیدی را معرفی می‌کنیم که بیشتر با ذات متغیر دنیای کار امروزی همسو است و چهارچوبی برای توسعه رهبری کارآمد و موثر در کسب‌و‌کارهای قرن ۲۱ است.

۶۰ سال پژوهش در حوزه رهبری نشان می‌دهد که همه‌چیز به خود فرد بستگی دارد.

سال‌های زیادی است که موضوع رهبری مورد توجه جامعه علمی قرار گرفته است. در ۶۰ سال گذشته، بیش از ۲ هزار تحقیق با هدف تعیین سبک مشخصی از رهبری، ویژگی‌های شخصیتی و رفتارهای رهبران بزرگ انجام شده‌ است. هیچ‌کدام از این پژوهش‌ها اما نتوانستند تصویر واضحی را از یک رهبر کامل ارائه کنند، به این خاطر که رهبران انسان‌های پیچیده‌ای هستند که تجربیات متنوعی در زندگی، خصوصیات و طرزفکرهای متفاوتی دارند.

یکی از اصلی‌ترین مدل‌ توسعه رهبری خودآگاهی است. خودآگاهی به این معنی که به عنوان یک فرد چه شناختی از خود دارید و از کجا و چگونه به چنین آدمی تبدیل شده‌اید؟ این خودآگاهی به رهبر کمک می‌کند تا بتواند نقاط قوت منحصربه‌فرد، اشتیاق و انگیزه‌های خود را بشناسند و با شناخت اهداف برای همسو کردن خود با محیطی که کاملا با آن تناسب دارد قدم بردارد و بیشترین تاثیر را بگذارد.

در روانشناسی اجتماعی به این تناسب شخصی با محیط (P-E Fit) می‌گویند. دکتر Kurt Lewin از بنیانگذاران علم روانشناسی اجتماعی، معادله ساده‌ای را برای تعریف این مسئله ارائه کرده است که چطور رفتار عملا تابعی از تعامل فرد با محیط است.

(B = f(P x E

به همین دلیل تاثیر و کارایی رهبری هم از دید رهبر و هم از دید محیط، وابسته به فضا است.

چرا مدل توسعه رهبری در قرن ۲۱ با گذشته متفاوت است؟

هنوز هم توسعه و رشد شخصی، هسته و محور اصلی مدل توسعه رهبری به حساب می‌آید، هرچند همسوشدن با محیط، کاری سخت و طاقت‌فرسا است. به همین دلیل فرد باید طرزتفکر منعطف و توانایی احیا و بازسازی خود را داشته باشد تا به‌ سرعت با شرایط جدید وفق پیدا کند.

منحنی‌ S

مدل‌های سنتی توسعه رهبری نمی‌توانند مدل توسعه رهبری در کسب‌وکار قرن ۲۱ را نشان دهند. به همین دلیل است که چهارچوب تازه‌ای برای آموزش توسعه رهبری در محیط تجاری مدرن ارائه شده که کارآمد‌تر است. این چهارچوب منحنی S نام دارد و مدل جدید توسعه رهبری در قرن ۲۱ شناخته می‌شود.

این چهارچوب ابزاری کارآمد است که به‌ کمک آن می‌توانید سبک رهبری منحصربه‌فرد و قابل اعتمادتان را پیدا کنید. همچنین در هر جایگاه و مقامی که در شرکت باشید می‌توانید توانمند‌ی‌های رهبری خود را بشناسید و نسبت به خود واقعی‌تان وفادار بمانید. این ابزار همچنین کمک می‌کند که با شرایط همسو شوید و مهارت‌های رفتاری و روانشناختی موردنیاز برای پاسخگو بودن، چالاکی، خلاقیت و بیانگری در محیط متغیر امروزی را بدست بیاورید.

اگر چهارچوب منحنی S برای توسعه رهبری به‌ درستی استفاده شود، مانند یک برنامه پویا عمل خواهد کرد که با کمک آن به‌ صورت منظم می‌توانید در حرفه‌تان به‌روز باشید و از تجربیات رهبری خود استفاده کنید. درنتیجه، همین چهارچوب کمک می‌کند تا با موفقیت در مسیر رو به جلو به عنوان رهبر پیش بروید و شخصا و به‌ صورت حرفه‌ای با آنچه که برایتان مهم است همسو شوید.

منحنی‌ S چرخه رشد طبیعی مشترک در تمام سیستم‌های انسانی، سیستم‌های سازمانی و سیستم‌های سیاسی را نشان می‌دهد. چرخه یادگیری، رشد و شکوفایی و در نهایت افول و زوال آن‌ها نمونه‌هایی از این منحنی‌ S هستند. منحنی S در حقیقت اصطلاحی است که در نوآوری و کارآفرینی به‌کار می‌رود که رشد فناوری‌های دیجیتال و راه‌حل‌های آن‌ها را نشان می‌دهد. این چرخه پس از بهبود کیفیت و تناسب بازار-محصول، منحنی یادگیری معناداری را ایجاد می‌کند.

منحنی‌های S برخلاف منحنی‌های سنتی رشد یا همان چرخه‌های حیات که مسیر رشد خطی را نشان می‌دادند، رشد نمایی با دوره‌های یادگیری عمیق اما کوتاه‌مدت و چرخه‌های بلوغ سریعی که به افول سریع هم ختم می‌شوند را نشان می‌دهند. منحنی S معمولا شبیه چوب هاکی است که مراحل ابتدایی نوآوری را با استفاده از تفکر و سایر متدولوژی‌های ناب برای رشد نمایی را در گذر زمان نشان می‌دهد.

چهارچوب منحنی S

توسعه رهبری با استفاده از چهارچوب منحنی S روی حوزه‌های اصلی مدل توسعه رهبری فردی (شخصی) تاکید دارد که امکان هدایت صحیح، هدفمند و تاثیرگذار در محیط متغیر را برای خود رهبر و پیروانش فراهم می‌کند. چهارچوب منحنی S مدلی است که شش حوزه اصلی توسعه شخصی را نشان می‌دهد.

منحنی S در حقیقت به معنای برنامه‌ریزی استراتژیک زندگی است که ۶ حوزه خلاقیت، خود منحصربه‌فرد، انعطاف‌پذیری، ارزش‌ها و آزمایشگری را شامل می‌شود.

۱. S یا برنامه‌ریزی زندگی استراتژیک (Strategic Life Planning)

S برنامه‌ریزی استراتژیک زندگی است و فرایند خودآگاه شناخت هدف و اعلام ماموریت و چشم‌انداز را شامل می‌شود که شما را با خود واقعی‌تان و آرزوهای شخصی و حرفه‌ای که در ذهن دارید همسو می‌کند.

۲. C یا خلاقیت (Creativity)

C مخفف خلاقیت و نوآوری است. خلاقیت همان توانایی شما در به‌کارگیری تفکر طراحی و روش‌های ناب برای توسعه رهبری شخصی است تا بتوانید آینده مطلوبی را تصور کنید و به اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت خود برسید.

۳. U یا خود منحصربه‌فرد (Unique Self)

U نشان‌دهنده خود منحصربه‌فرد است. بازتابی از قصه زندگی، خصوصیات شخصی و شخصیت، نقاط قوت، حوزه‌های رشد، انگیزه‌ها و ترس‌ها است. برای پیدا کردن و درک خود منحصربه‌فردتان باید با دیگران تعامل داشته باشید، نظرات‌ آن‌ها را آزادانه بشنوید و سفری پر از خوداندیشی را آغاز کنید.

۴. R یا انعطاف‌پذیری (Resilience)

R توانایی هدایت خود و دیگران در محیطی را نشان می‌دهد که با سرعت بسیار در حال حرکت است. در حقیقت انعطاف‌پذیری، مهارت‌های رفتاری و روانشناختی موردنیاز برای جذب، ارتباط و مشارکت افراد در ماهیت متغیر امروزی کار را نشان می‌دهد. همچنین برای مقابله با عوامل تنش‌زای زندگی روزمره امروزی برای مقاوم‌ کردن ذهن به آن نیاز خواهید داشت.

۵. V یا ارزش ها (Values)

V ارزش‌های محوری (اصلی) را نشان می‌دهد. بخش اصلی توسعه سبک رهبری شما از طریق فرایند همسوشدن ارزش‌های محوری‌تان با محیط فعلی ایجاد می‌شود. نسبت به کدام ارزش‌ها بیشتر از همه اشتیاق دارید؟ کدام ارزش‌ها بیشتر از همه برایتان اهمیت دارند؟ چقدر با ارزش‌های اصلی‌تان همسو هستید و رفتارتان تا چه میزان، ارزش‌هایتان را نشان می‌دهد؟

۶. E یا آزمایش (Experimentation)

E نشان‌دهنده آزمایش، آزمایشگری و اجرا است. همچنین اقدامات موردنیاز برای تحقق برنامه استراتژيک زندگی را نشان می‌دهد. چطور اهداف‌تان دسترس‌پذیر خواهند شد و چه اقداماتی باید انجام دهید تا مطمئن شوید که مسیر پیش‌رو درست است؟ داشتن طرز تفکر آزمایشگرانه کمک می‌کند در محیطی متغیر امروزی موفق شوید چرا که دیگر نتایج گذشته، موفقیت در آینده را تضمین نمی‌کنند.

استفاده از چهارچوب منحنی S به عنوان مدل توسعه رهبری جدید کمک می‌کند تا به سبک رهبری منحصر‌به‌فردی دست پیدا کنید که علاوه بر خود روی دیگران هم تاثیرگذار باشید تا در مسیر درستی قدم بگذارند.

منبع