در دسامبر سال ۲۰۱۵ سازمان Nonprofit Ethicist گزارشی درباره سوال رایج «آیا مدیرعامل باید عضو هیات مدیره باشد؟» مطرح کرد و در این گزارش اعلام کرد که با عضویت مدیرعامل در هیات مدیره مخالف است.
سازمان BoardSource هم عضویت مدیرعامل در هیات مدیره را رد کرده است. این سازمان برای پاسخدادن به این پرسش، برخی ملاحظات را درنظر گرفته است. این سازمان میگوید: «افراد میتوانند به عنوان اعضای هیات مدیره با حق رای یا بدون حق رای کار کنند». همچنین تصور غلطی در این زمینه وجود دارد که افرادی که در پستهای هیات مدیره هستند به خاطر «اعتبار سمت، مقام و برحسب وظیفه» همیشه دارای حق رای هستند. اما در واقعیت، اعضای هیات مدیره به اعتبار سمت و مقام میتوانند هم با حق رای و هم بدون حق رای کار کنند.
سازمان BoardSource گزارشی با عنوان پیشتازی با اینترنت در سال ۲۰۱۵ منتشر کرد که نشان میدهد، ۵۰ درصد مدیرعاملها در حال حاضر عضو هیات مدیره سازمانهایشان نیستند. اما ۳۸ درصد آنها به عنوان اعضای رسمی بدون حق رای در هیات مدیره کار میکنند. همچنین مشخص شد که ۱۲ درصد از پاسخدهندگان، مدیرعاملهای عضو هیات مدیره با حق رای بودند که ۲۱ درصد آنها در سازمانهایی که بودجه ۱۰ میلیون دلاری به بالا داشتند، مشغول بودند.
سازمان BoardSource در رابطه با مدیرعاملهای سازمانهای غیرانتفاعی معتقد است که آنها باید اعضای رسمی و بدون حق رای در هیات مدیره باشند.
عضویت برحسب وظیفه فقط برای مدیرعاملهای سازمانهای غیرانتفاعی معنا دارد چرا که این مدیران بیشتر از همه به استراتژی، اجرا و تصمیمگیری مستمر و روزانه برای انجام کارها مشغول هستند. همچنین راهاندازی سیستم اتوماسیون (خودکار) برای ثبت فعالیتهای مدیرعامل به عنوان عضو هیات مدیره از طریق آییننامه و مقررات داخلی راهی سنجیده است تا بتوان دادههای معناداری را برای بررسی فعالیتهای هیات مدیره ثبت کرد. بدون داشتن این دادهها، ارزیابی امکانپذیر نخواهد بود.
ظاهرا BoardSource پست یا مقام بدون رای را برای مدیرعاملها در هیات مدیرهها مجاز میداند مگر اینکه در قانون این کار رد شده باشد؛ مثلا فعالیت اعضای هیات مدیره بدون حق رای در کالیفرنیا ممنوع است. در سال ۲۰۱۵ قوانین شرکتهای غیرانتفاعی کالیفرنیا اصلاح شد که براساس آن «فردی که به عنوان عضوی از هیات مدیره شرکت حق رای نداشته باشد، صرفنظر از سمت و عنوانی که دارد نمیتواند مدیر یا رئیس باشد». پس برای تصمیمگیری در رابطه با عضویت مدیرعامل در هیات مدیره، حتما قوانین کشور و منطقه را بررسی کنید تا مشکلی پیش نیاید.
معمولا وقتی فردی در هیات مدیره عضو باشد و حق رای نداشته باشد، تعارضها و تضادهایی شکل میگیرد. سازمان Nonprofit Ethicist به یکی از این تعارضها، یعنی امکان افزایش حقوق مدیرعامل اشاره میکند اما در حقیقت چالشهای متفاوت بسیاری ایجاد میشود. در چنین موقعیتی، تمایز و تفاوت بین مسئولیتهای هیات مدیره و مسئولیتهای مدیرعامل از بین میرود و نمیتوان به خوبی این دو مسئولیت را از هم جدا کرد؛ که این خود از تعارضهای رایج این اتفاق است.
گزارش Leading with Internet (پیشتازی با اینترنت) ثابت میکند که نمیتوان گفت تمام سازمانهای غیرانتفاعی از شیوه عضویت برحسب وظیفه بدون حق رای برای مدیرعاملها استقبال میکنند. حتی بدون استفاده از این روش هم سازمانهای غیرانتفاعی میتوانند راهکارهای دیگری برای ایجاد توازن در فعالیتهای مدیرعامل بدون تضاد پیدا کنند. جایگاه و مقام رسمی مدیرعامل هرچه که باشد، دیدگاه و نگرش او نسبت به کارهای روزمره سازمان نقش حیاتی در تصمیمگیریهای هیات مدیره ایفا میکند.
