سازمان Bain Macro Trends تحقیقاتی درباره شیوع ویروس کرونا و تاثیر آن رو مشاغل در سراسر جهان انجام داده است و بر اساس نتایج این تحقیقات پیشنهاد می‌شود که کسب‌وکارها برای محافظت از کارکنان خود تمهیدات فوری در نظر گرفته و خود را برای مقابله با بحران آماده کنند. همچنین کسب‌وکارها برای یک رکود اقتصادی در فصل بهار باید خود را آماده کرده و برای حفظ بقای خود تلاش کنند. در ادامه مقاله کارن هریس را می‌خوانیم که در روز ۱۲ مارس ۲۰۲۰ در وب‌سایت این سازمان منتشر شده و به بررسی همه گیری ویروس کرونا و اقتصاد جهان می‌پردازد.
شاخص SITREP
این تحقیق بر اساس شاخص SITREP انجام شده است که در ابتدا این شاخص را به شما معرفی می‌کنیم.
SITREP از شاخص‌های مرکب ارزیابی است که شرایط اجتماعی، اقتصادی و اپیدمیولوژیکی (همه گیری) را در برمی‌گیرد. این شاخص به معنای «گزارش تهدید وضعیتی» بوده و پیامدهای موثر بحران‌های مختلف بر کسب‌وکارها و اقتصاد را بررسی می‌کند. به همین دلیل این شاخص به رهبران مشاغل در برنامه‌ریزی و هماهنگی سیاست‌های احتمالی در تجارت کمک خواهد کرد تا بتوانند به سرعت به تحولات واکنش نشان دهند.
۱. شرایط اپیدمیولوژیکی یا علمی شامل ویژگی‌های ویروس کرونا، شدت و نحوه انتقال آن می‌شود.
۲. شرایط اقتصادی اثرات مستقیم و غیرمستقیم همه گیری ویروس کرونا روی کسب‌وکارها، رفتار مصرف‌کنندگان و زنجیره تامین را در برمی‌گیرد.
۳. شرایط اجتماعی شامل اقدامات دولت‌ها و واکنش‌های اجتماعی مثل قرنطینه است.
شاخص SITREP از صفر تا ۱۰ (کم‌خطرترین تا پرخطرترین تهدید) را شامل می‌شود. این شاخص برای رتبه‌بندی سیاست‌های احتمالی در تجارت و کسب‌وکارها از صفر تا ۱۰ در نظر گرفته شده است. در ۱۲ مارس ۲۰۲۰ این شاخص به عدد ۶ رسید که بالاتر از سطح میانگین است و به معنای واکنش شدید بازارها و جوامع کشورهای مختلف به تهدید است. به همین دلیل باید فوریت‌های بحرانی و اضطراری (پیشامدهای سطح اول) در جوامع و کسب‌وکارها به کار گرفته شوند.
| بیشترین خطر | ۱۰ | رکود جهانی شدیدی رخ می‌دهد | فوریت‌های بحرانی و اضطراری (پیشامدهای سطح سوم) |
| ۹ | رکود جهانی به صورت همزمان در تمامی ملت‌ها اتفاق می‌افتد | فوریت‌های بحرانی و اضطراری (پیشامدهای سطح دوم) | |
| ۸ | اختلال‌های اجتماعی در مقیاس بزرگ اتفاق می‌افتد | ||
| ۷ | تاثیرات شدید اقتصادی در بازارهای متعدد ایجاد می‌شود | ||
| ۶ | بازارها و جوامع ملت‌های کشورهای مختلف به تهدید واکنش شدید نشان می‌دهند | فوریت‌های بحرانی و اضطراری (پیشامدهای سطح اول) | |
| ۵ | تهدید در چند کشور مختلف توسعه پیدا می‌کند | ||
| ۴ | تهدید در مناطق مختلفی از کشور مبدا توسعه می‌یابد | نظارت روزانه وضعیت | |
| ۳ | موارد پراکنده در خارج از منطقه مبدا شناسایی شده‌اند | ||
| ۲ | همه گیری در مقیاس بزرگ در یک منطقه رخ داده است | عملیات‌های کاملا عادی | |
| ۱ | آلودگی شناسایی شده، منشا آن محلی است و اطلاعات کمی از آن وجود دارد | ||
| کمترین خطر | ۰ | تهدید ناچیز بوده یا از بین رفته است |
بر اساس نظارت‌های لحظه‌ای و توجه به گزارش‌ها، شاخص SITREP شدت پیامدهای همه گیری ویروس کرونا را روی کسب‌وکارها و تجارت نشان می‌دهد. برای مثال قرنطینه ووهان چین به علت تاثیرگذاری روی زنجیره تامین در فصل تعطیلات باعث افزایش این شاخص شد.
همچنین انتقال کووید ۱۹ به کشورهایی چون ایتالیا، ایران و کره‌جنوبی نشان می‌دهد که مهار ویروس در چین ناکارآمد بوده و می‌تواند باعث همه گیری جهانی شود. به همین دلیل همه گیری کرونا و اقتصاد جهان ارتباط مستقیمی با یکدیگر خواهند داشت. همین اتفاقات روی افزایش شاخص SITREP تاثیرگذار بوده است.
آخرین اخبار اقتصادی از کرونا ویروس
روز سه‌شنبه ۱۱ مارس ۲۰۲۰، سازمان بهداشت جهانی (WHO) رسما همه گیری جهانی کرونا ویروس را اعلام کرد. بر اساس گزارشات در روز ۱۲ مارس، از شیوع این ویروس بیش از ۵ هزار مرگ و ۱۳۰ هزار مبتلا ثبت شده است. تعداد مبتلایان به ویروس کرونا خارج از کشور چین هر روز با نرخ رشد ۱۷ درصد ادامه دارد که هر پنج روز این مقدار بیش از دو برابر می‌شود.
گفته می‌شود در آمریکا و دیگر کشورها نرخ مبتلایان روند کاهشی را طی می‌کند. اما بر اساس گزارشات سازمان Bain Macro Trends احتمالا روند کاهشی نرخ مبتلایان در آمریکا و دیگر کشورها یک تحریف اطلاعاتی و آماری است و تعداد بسیاری از مبتلایان هنوز مشخص نشده‌اند. به نظر می‌رسد که در هفت روز گذشته، آمریکا بیشترین تعداد مبتلایان را داشته و با کمبود سیاست‌های مراقبت‌های اجتماعی مواجه است.
شیوع کرونا ویروس در چین منجر به شکل‌گیری دو بحران موازی در جهان شده است. بحران اول، شیوع گسترده ویروس در سطح جهان است که برای جلوگیری از میزان مبتلایان و کاهش نرخ تلفات، باعث لغو شدن فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی شده است.
بحران دوم روی سیستم گردش مالی جهان تاثیر گذاشته است. همه گیری ویروس کرونا روی گردش مالی و اقتصاد جهان تاثیر زیادی گذاشته، اما اتفاقات اخیر مثل تنش‌های جنگی بین عربستان و روسیه و قیمت نفت فشارهای بیشتری را به این بحران وارد می‌کند. به همین دلیل نمی‌توان منکر ارتباط همه گیری ویروس کرونا و اقتصاد جهان بود.
از لحاظ اپیدمیولوژیکی به نظر می‌رسد که این بحران بدتر هم خواهد شد. چین، آمریکا و اروپای غربی اصلی‌ترین و بزرگ‌ترین مناطق اقتصادی در جهان هستند که همه گیری کرونا اثرات جبران‌ناپذیری را به آنها وارد می‌کند.
قرنطینه ایتالیا نشان می‌دهد که کنترل‌ها برای مهار کردن ویروس کرونا کافی نیست، هرچند که اروپای غربی از نظر پزشکی پیشرفته است. بر اساس گزارشات، مراکز بهداشت و درمان ایتالیا دیگر ظرفیت خالی نداشته و از موارد بحرانی مبتلا به ویروس کرونا پر شده‌اند که نشان می‌دهد حداقل تا دو هفته آینده نه تنها این آمار کمتر نخواهد شد بلکه فشار بیشتری هم به سیستم بهداشت و درمان ایتالیا وارد می‌شود.
درحال حاضر سایر کشورهای غربی و آمریکا از الگوهای درمانی و بهداشتی ایتالیا پیروی می‌کنند. مدل درمانی ایتالیا با مدل‌های استفاده شده در سنگاپور و تایوان تفاوت دارد.
در سیستم مالی جهان به وضوح می‌توان مشکلات ایجاد شده را دید. درحال حاضر آمریکا سریع‌ترین نرخ نزول اقتصاد و بازار خود را تا ۲۵ درصد تجربه می‌کند که از سال ۱۹۲۰ این اولین بار است که چنین اتفاقی رخ می‌دهد. سازمان فدرال در روز پنج‌شنبه نقدینگی بازار را تا یک هزار و ۵۰۰ میلیارد برای توافق‌نامه خرید مجدد افزایش داد که تنها توانست حدود ۱۵ دقیقه باعث رشد و بهبود بازار شود. پس از آن در طول روز، بازار نرخ نزولی را تا حدود ۱۰ درصد در پیش گرفت. افت ۱۰ درصدی روز پنج‌شنبه بزرگ‌تر از بحران مالی و افت یک روزه بازار در اکتبر سال ۲۰۰۸ بود.
شاخص‌های نوسان بازار آمریکا نشان می‌دهد که این کشور سطح بحرانی سال ۲۰۰۸ را هم پشت سر گذاشته و بحرانی به مراتب بدتر را تجربه می‌کند. سایر اقدامات اضطراری انجام شده توسط سازمان فدرال هم نشان می‌دهد که بازار اوراق بهادار و خزانه‌داری آمریکا با شکست مواجه شده‌اند.
کاهش ۲۴ درصدی قیمت نفت در روز دوشنبه و کاهش پیوسته آن در طول هفته، می‌تواند ثبات اقتصادی کشورهای متکی به قیمت نفت را تحت تاثیر قرار دهد. اقتصاد کشورهای اروپایی هم درست مانند آمریکا روزهای بدی را پشت سر می‌گذارد.
شاخص ۱۰۰ بورس اوراق بهادار فایننشیال تایمز (FTSE 100) در ۱۲ سال گذشته و شاخص اروپایی بانک STOXX 600 کمترین رکود خود را ثبت کردند. هرچند در روز پنج‌شنبه بانک مرکزی اروپا اعلام کرد که تسهیلات وام‌دهی جدیدی را تا سقف ۲ هزار و ۹۰۰ میلیارد دلار برای خرید اوراق قرضه افزایش می‌دهد. اما به نظر می‌رسد که نمی‌توان مانع تاثیر و ارتباط همه گیری کرونا ویروس و اقتصاد جهان شد.
دلایل افزایش شاخص SITREP تا سطح ۶
ما در ۱۲ مارس ۲۰۲۰ از سطح پنج به سطح ۶ شاخص رسیدیم. شیوع گسترده کرونا ویروس در هفته اخیر در کسب‌وکارهای بسیاری در اروپای غربی و آمریکا، از عوامل اصلی انتخاب سطح ۶ شاخص SITREP بود. بسیاری از کارفرما‌ها رویکرد دورکاری را برای کسب‌وکار خود انتخاب کردند. همچنین بر اساس تصمیمات مشاغل خصوصی و اعلامیه‌های دولت‌ها، رویدادهای اجتماعی بی‌شماری در اروپای غربی و آمریکا لغو شدند.
از عوامل موثر دیگر برای تعیین سطح ۶، عدم حساسیت بازارهای مالی آمریکا به سیاست‌های مداخله‌ای و فوری سازمان فدرال بود. دو هفته قبل به نظر نمی‌رسید که در بازارهای مالی و اقتصادی مشکلی ایجاد شود اما در حال حاضر این مشکل‌ها در سیستم‌های مالی ظاهر شده‌اند.
بر اساس تحقیقات Bain/Dynata از هر پنج خانوار آمریکایی، حداقل یکی از آنها اقدامات پیشگیری از ابتلا به کرونا ویروس مثل نرفتن به رستوران‌ها و مراکز عمومی را انجام داده‌اند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که در این هفته رفتارهای عمومی افراد به شدت تغییر کرده و این تغییر رفتار در حال افزایش است.
همچنین ابتلای افراد مطرح دولتی به ویروس کرونا مثل اعضای کنگره آمریکا و وزیر بهداشت انگلیس، دغدغه پیشگیری و مراقبت را در بین افراد جامعه افزایش داده است و باعث شده تا جدی‌تر به همه گیری کرونا ویروس توجه کنند. به ویژه برای کشورهای دموکراتیک، این اتفاق آگاهی عمومی را نسبت به بحرانی بودن همه گیری ویروس کرونا افزایش داده است.
دلایل افزایش شاخص SITREP تا سطح ۵
ما در ۲۵ فوریه ۲۰۲۰ از سطح چهار به سطح پنج شاخص رسیدیم. راهنمایی‌های رسمی سازمان CDC نشان می‌داد که ویروس کووید ۱۹ به یک همه گیری جهانی در مقیاس بزرگ تبدیل خواهد شد و پیامدهای مخربی را در زندگی روزانه افراد ایجاد خواهد کرد.
راهنمایی‌های CDC همچنین نشان می‌دهد که ملت‌ها به زودی از مرحله آگاهی عبور کرده و به مرحله قرنطینه می‌رسند و همین اتفاق باعث وحشت مردم می‌شود. بااین‌حال در آمریکا هنوز هیچ گزارشی از موجودی فروشگاه‌ها و وحشت مردم گزارش نشده و به نظر می‌رسد که وضعیت جامعه پایدار است.
گزارش‌های اولیه از انتشار ویروس در کویت، بحرین، الجزایر، اتریش، کرواسی و سوئیس نشان می‌دهد که این ویروس در بیشتر کشورهای جهان وجود دارد. با توجه به علائم خفیف و دوران طولانی مخفی ماندن علائم ابتلا به کرونا، به نظر می‌رسد که تعداد مبتلایان بیشتر از تعداد اعلام شده باشد و همه گیری همچنان ادامه خواهد داشت.
رشد چشمگیر تعداد مبتلایان در کره‌جنوبی و خارج از چین نشان می‌دهد که انتقال این ویروس چقدر سریع و به صورت پایدار در حال رخ دادن است. هیچ شرایط منحصربه‌فردی برای جلوگیری از شیوع این ویروس وجود ندارد، چرا که حتی کشور پیشرفته‌ای چون کره‌جنوبی هم نتوانسته مانع آن شود.
احتمالا باید در انتظار شنیدن افزایش تعداد مبتلایان، وحشت مردم، خالی شدن فروشگاه‌ها از محصولات و رکود اقتصادی باشیم. اگر بازارهای بزرگ سهام که روزانه ۲ تا ۳ درصد سود داشتند، با سقوط شدید و ناگهانی روبه‌رو شوند، شاخص STRIP افزایش پیدا خواهد کرد. در چنین شرایطی که ویروس شیوع پیدا می‌کند، بالا رفتن سطح شاخص هم دور از ذهن نخواهد بود.
به آینده نگاه کنیم
شاخص SITREP احتمالا در بیشتر کشورهای توسعه‌یافته از لحاظ مقیاس همه گیری و مدت زمان آن به سطح‌های بالاتر و بحرانی‌تری برسد. آسیب اقتصادی و مالی ناشی از همه گیری این ویروس به مرور زمان شدت بیشتری می‌گیرد و شیب صعودی خواهد داشت. به همین دلیل ارتباط مستقیم همه گیری ویروس کرونا و اقتصاد جهان را نباید دست کم گرفت.
پیامدهای اقتصادی زیادی ناشی از شیوع کرونا ویروس وجود دارد که مدت زمان ماندگاری این پیامدها بر جوامع می‌تواند زمان گذر از بحران را هم مشخص کند. هرچند مدت زمان این اختلالات نامشخص است اما اگر به همین شکل ادامه داشته باشد، احتمالا تا ماه آوریل به سطح هفت شاخص SITREP می‌رسیم.
درنهایت
درحالی که به نظر می‌رسد داده‌های رسمی و گزارشات از همه گیری، ممکن است از منابع معتبری نباشند یا کاملا بی‌قاعده جمع‌آوری شده باشند، ما از روش تحلیل کیفی مثلث‌سازی در آمار استفاده می‌کنیم تا به نتیجه و ارزیابی جامع و قابل اعتمادی دست پیدا کنیم. همچنین برای ارزیابی شرایط اجتماعی و اقتصادی از ترکیب داده‌های اقتصاد کلان و گزارش‌های پزشکی بیماران استفاده می‌کنیم و تمام مدت شبکه‌های اجتماعی و منابع غیررسمی را تحت نظر داریم تا بتوانیم ارزیابی‌های قابل اعتمادی را ارائه کنیم.
درنهایت ما داده‌های رسمی را با روش تحلیل کیفی مدل‌سازی خودمان ترکیب کرده تا بتوانیم یک مدل جامع ایجاد کنیم. این مدل‌سازی بر مبنای تجربیات ما به کمک روش مثلث‌سازی آماری اجرا می‌شود. با توجه به تنوع و بی‌قاعدگی منابع آماری موجود در چنین وضعیت متغیری، با توجه به این رویکرد می‌توانیم شرایط شیوع کرونا ویروس و شاخص SITREP را برای آینده پیش‌بینی کنیم. با افزایش این شاخص، برنامه‌ریزی‌هایی برای حفظ کسب‌وکارها در آینده انجام خواهد شد.
شما درباره ارتباط همه گیری کرونا و اقتصاد جهان چه نظری دارید؟
