رویکرد مصاحبه‌ای STAR رویکردی است که به مصاحبه شونده‌ها کمک می‌کند برای پاسخ به سوالات مصاحبه شغلی خود آماده شوند. این سوالات توانایی این افراد را در کنترل موقعیت‌های خاصی نشان می‌دهد که در حین کار ممکن است با آن روبه‌رو شوند. STAR مخفف حروف اول کلمه‌های انگلیسی معادل موقعیت (Stuation)، وظیفه (Task)، عمل (Action) و نتیجه (Result) است. این متد به شما کمک می‌کند با به کار بردن مثال‌هایی از زندگی واقعی، پاسخ‌هایی کوتاه و واضح را برای مصاحبه شغلی خود آماده کنید. در ادامه همراه باشید تا راهنمای مصاحبه استخدامی با رویکرد STAR را به شما معرفی کنیم.
کسانی که مسئولیت استخدام افراد را به عهده دارند از مصاحبه شونده‌ها در مورد خصوصیات اخلاقی‌شان می‌پرسند تا متوجه شوند که آیا شخص برای شغل مورد نظر فرد مناسبی است یا خیر. رویکرد STAR به شما کمک می‌کند که به سوالات مصاحبه کننده پاسخی مناسب و کامل ارائه دهید و به او توضیح دهید که چگونه چالش‌های پیشین را با موفقیت پشت سر گذاشتید.
در ادامه، اطلاعات بیشتری در مورد راهنمای مصاحبه استخدامی و سوالات رفتارشناختی ارائه می‌کنیم و به نکاتی می‌پردازیم که با استفاده از آنها می‌توانید در مصاحبه‌های بعدی خود، از رویکرد STAR بهره بیشتری ببرید.
سوالات رفتارشناختی چه نوع سوالاتی هستند؟
در مصاحبه‌ها، سوالات رفتارشناختی نشان می‌دهد که فرد در شغل سابقش هنگام برخورد با شرایط مختلف چه نوع رفتاری را از خود بروز داده است. با استفاده از پاسخ‌هایی که ارائه می‌کنید، کارفرمایان اقدامات گذشته شما را بررسی کرده و در آن به دنبال نشانه‌هایی می‌گردند که نحوه عملکرد شما را در مواجهه مجدد با آن شرایط مشخص می‌کند. این سوالات به طور کلی سوالاتی با پاسخ باز هستند و اغلب از شما درخواست می‌شود که برای پاسخ به این سوالات داستان یا واقعه‌هایی را از شغل پیشین خود شرح دهید.
نمونه‌هایی از سوالات رویکرد STAR
چند نمونه از سوالات رفتارشناختی که ممکن است در حین مصاحبه از شما پرسیده شود:
- در مورد زمانی توضیح دهید که سرکار با مشکلی جدی روبه‌رو شده بودید، چگونه این مشکل را حل کردید؟
- در مورد زمانهایی توضیح دهید که زیر فشار کاری سنگینی قرار داشتید، در آن زمان چه واکنشی از خود نشان دادید؟
- اشتباهی را توضیح دهید که در حین کار مرتکب شدید، چگونه آن را مدیریت کردید؟
- در مورد زمانی توضیح دهید که باید تصمیم سختی می‌گرفتید، در آن لحظه چه کردید؟
- در مورد زمانهایی توضیح دهید که با مدیر خود اختلاف پیدا کرده بودید، چگونه این اختلاف‌ها را برطرف کردید؟
- موقعیتی را توضیح دهید که به کمک استدلال و با استفاده از داده‌ها، پیشنهادی را ارائه کردید.
- زمانی را توضیح دهید که مجبور بودید خبری بد را برساندید. چگونه این کار را انجام دادید؟
- در مورد زمانی توضیح دهید که برای تکمیل پروژه‌ای با دیگر واحدها همکاری می‌کردید.
- موقعیتی را توضیح دهید که با شکست مواجه شدید. چگونه از آن تجربه درس گرفتید؟
- در مورد زمانی توضیح دهید که هدفی خاص را مشخص کردید و به آن دست یافتید.
راهنمای مصاحبه استخدامی با رویکرد STAR
با استفاده از راهنمای مصاحبه استخدامی با رویکرد STAR می‌توانید داستانی روان و ساده همراه با راهحلی واضح ارائه دهید. در ادامه به مفاهیم این رویکرد می‌پردازیم.
موقعیت
ابتدا کمی درباره شرایط خاص آن موقعیت صحبت کنید و ذهن مخاطب را برای شنیدن اصل داستان آماده کنید. همچنین جزییاتی را بیان کنید که به درک موضوع کمک می‌کند.
مانند مثال زیر:
«آخرین باری که طراح ارشد بودم، اداره تیمی کوچک را به عهده داشتم که حجم کاری زیادی داشت. مدیران مالی، مهلتی غیرمنطقی و بسیار کمی را برای تیم ما مشخص کرده بودند. کمبود وقت باعث استرس اعضای تیم می‌شد و بر روحیه آنها تاثیر می‌گذاشت.»
وظیفه
مسئولیت یا نقش خود را در آن موقعیت یا چالش شرح دهید.
مانند مثال زیر:
«زمانی که رهبر تیم بودم، نه تنها وظیفه داشتم کار تیم را در موعد مقرر به پایان برسانم بلکه باید ظرفیت تیم را به بقیه واحدها اعلام می‌کردم و انگیزه اعضای تیم را حفظ می‌کردم.»
عمل
توضیح دهید چگونه شرایط را مدیریت کرده و بر چالش‌ها غلبه کردید. اگر تیم شما اداره این موقعیت را به عهده داشته است، در مورد اقدامات خود در تیم صحبت کنید.
مانند مثال زیر:
«درخواستی رسمی و خلاقانه تنظیم کردم و در آن جدول زمانی احتمالی پروژه را ارائه دادم تا مشخص کنم کارفرماها می‌توانند از تیم ما چه انتظاراتی داشته باشند. جلسه‌های هفتگی با مدیران مالی برگزار کردم تا در آن ظرفیت تیم و آخرین پیشرفت‌های پروژه را گزارش دهم.»
نتیجه
اقدامات شما چه دستاورد و نتیجه‌ای به همراه داشت؟ در صورت امکان، میزان موفقیت خود را توضیح دهید یا مثالی واضح ارائه دهید و در آن از فواید و اثرات اقدامات خود حرف بزنید.
مانند مثال زیر:
«با شفافیت بیشتر در مورد روند تیم پروژه توضیح می‌دادم و مشخص می‌کردم مدیران مالی چه انتظاراتی می‌توانند از تیم ما داشته باشند. با این کار فعالیت‌های تیم طراحی را دوباره اولویت‌بندی کردیم و تمام کارهای روی هم انباشته شده را انجام دادیم. در سه ماه بعدی توانستیم میانگین جدول‌های زمانی پروژه را تا دو روز کاهش دهیم.»
چگونه با استفاده از روش STAR برای مصاحبه شغلی آماده شویم؟
نمی‌توان دقیق پیش‌بینی کرد که در مصاحبه چه سوالی از شما خواهند پرسید، اما می‌توان گفت که در اغلب مصاحبه‌های رفتارشناختی تمرکز بر چالش‌هایی است که در حین کار برای فرد به وجود می‌آید و تفکر انتقادی و قدرت حل مسئله او را نشان می‌دهد. علاوه بر این سوالاتی که در چنین مصاحبه‌های پرسیده می‌شود پیرامون شرایطی است که مهارت‌های مدیریتی فرد را نمایان می‌کند. همچنین نشان می‌دهد فرد هنگامی‌که زیر فشار کاری قرار دارد چه منازعه و راهحلی را ارائه می‌کند و چه عملکردی را از خود بروز می‌دهد.
قبل از مصاحبه، شرح وظایف شغلی و مهارت‌های لازم برای گرفتن شغل را مرور کنید. همچنین چالش‌های مربوط به آن و موانع پیش رو را در نظر بگیرید. سپس فهرستی را تهیه کنید و در آن موقعیت‌هایی را یادداشت کنید که در سابقه شغلی خود آنها را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اید. این فهرست می‌تواند نقاط قوت شما را برای پذیرفتن این شغل نشان دهد.
اگر به تازگی وارد دنیای کار شده‌اید و سابقه کاری طولانی‌ای ندارید که موقعیت‌های آن را بررسی کنید، می‌توانید در مورد زمانهایی توضیح دهید که کارورزی می‌کردید یا به صورت داوطلبانه در جایی مشغول به کار بودید. حتی می‌توانید درباره پروژه‌هایی صحبت کنید که در مدرسه و دانشگاه به صورت گروهی روی آن کار می‌کردید. در بعضی مواقع ممکن است کارفرما از شما بخواهد موقعیتی غیر کاری را برای او شرح دهید. به همین دلیل باید قبل از مصاحبه، علاوه بر چالش‌های مربوط به کار، موانع و چالش‌هایی را هم که در زندگی شخصی آنها را پشت سر گذاشته‌اید، در نظر بگیرید.
می‌توانید هر شرایطی را که می‌خواهید برای کارفرما شرح دهید، اما فراموش نکنید که باید چهار مفهوم موقعیت، وظیفه، عمل و نتیجه را در آن بگنجانید و با استفاده از آنها مهارت‌ها و توانایی‌هایی را از خود به نمایش بگذارید که با شغل مورد نظر بیشترین ارتباط را دارند.
چگونه با استفاده از رویکرد STAR به سوالات مصاحبه پاسخ دهیم؟
در ادامه سه نمونه از سوالات روان‌شناختی رایج در راهنمای مصاحبه استخدامی را همراه با پاسخ‌هایشان ارائه می‌کنیم. پاسخ‌هایی که برای این سوالات ارائه شده مبتنی بر رویکرد STAR است.
- در مورد زمانی توضیح دهید که سرکار با مشکلی جدی روبه‌رو شده بودید، چگونه این مشکل را حل کردید؟
«مدیریت فروشگاهی را به عهده داشتم. یکی از مشتریان لباسی را آنلاین خریداری کرد. زمانی که لباس به فروشگاه رسید یکی از همکاران آن را در میان دیگر لباس‌ها قرار داد و یکی از مشتریانی که در فروشگاه حضور داشت تصادفا آن را خرید. قبل از اینکه با آن مشتری تماس بگیرم و مشکلی که پیش آمده را برایش توضیح دهم، همان لباس را در فروشگاهی نزدیک به فروشگاه خودمان پیدا کردم. سریع آن را سفارش دادم و بسته‌بندی شده درب خانه‌اش تحویل دادم. نوشته‌ای را هم روی بسته گذاشتم و از درک و شکیبایی او تشکر کردم. مشتری خیلی راضی بود و حتی در دیگر سایت‌ها نظراتی مثبت درباره فروشگاه ما به اشتراک گذاشته بود.»
- در مورد زمانهایی توضیح دهید که زیر فشار کاری سنگینی قرار داشتید، در آن زمان چه واکنشی از خود نشان دادید؟
«در شغلی قبلی‌ام مدیر مالی شرکتی بودم، یکی از همکاران پس از امضای قراردادی بسیار مهم استعفا داد. با اینکه درگیر حجم زیادی از حساب کتاب‌های شرکت بودم، مدیریت حساب‌های این مشتری جدید هم به عهده من گذاشته شد. ریسک بزرگی بود ولی اگر هم این قرارداد را از دست می‌دادیم، به اهداف پایان فصل خود نمیرسیدیم. به همین خاطر به‌طورکلی وقتم را به انجام کارهای این مشتری اختصاص دادم. همچنین بعد از ظهرها که از سرکار می‌آمدم و آخر هفته‌ها که وقت آزاد داشتم با او تماس می‌گرفتم و روند کار را به او توضیح می‌دادم تا بالاخره این پروژه را با موفقیت به پایان رساندم. مشتری چنان تحت تاثیر فداکاری‌های من قرار گرفته بود که فورا قراردادی یکساله با شرکت بست و شرکت از این قرارداد 5 میلیون دلار سود به دست آورد.»
- در مورد اشتباهی توضیح دهید که در حین کار مرتکب شدید، چگونه آن را مدیریت کردید؟
«کارآموز شرکتی بودم که برگزاری مراسم‌ها و رویدادها را به عهده داشت. قرار بود برای مراسمی خصوصی که میزبان آن فردی بسیار مهم بود، گل سفارش دهم. متاسفانه این مراسم را با مراسم دیگری اشتباه گرفتم و گل‌ها را به آدرس دیگری فرستادم. اشتباه خود را به مدیرم توضیح دادم و مرخصی کوتاهی گرفتم، به آن آدرس رفتم و گل‌ها را تحویل گرفتم. یک ساعت مانده به مراسم، گل‌ها را به آدرس درست فرستادم. مشتری متوجه اشتباه من نشد و مدیرم از این بابت بسیار خوشحال بود.»
کلام آخر
در مصاحبه‌های روان شناختی، با استفاده از راهنمای مصاحبه استخدامی و تکنیک پاسخگویی STAR می‌توانید ضمن پاسخگویی کامل به سوالات مصاحبه کننده، پاسخ‌هایی کوتاه و قانع کننده هم ارائه کنید. فقط سعی کنید در حین پاسخگویی صادق باشید و بر موقعیت‌ها و نتیجه‌های مثبت تمرکز کنید. قبل از مصاحبه موقعیت‌هایی را که می‌خواهید در مورد آن صحبت کنید روی برگه‌ای یادداشت کرده و با صدایی بلند آنها را برای خود بازگو کنید. در حین تمرین در صورت لزوم متن خود را کوتاه‌تر و جمله‌های مبهم را حذف را کنید.
ممکن است سوالاتی که در مصاحبه‌ها پرسیده می‌شود با یکدیگر تفاوت داشته باشند. اگر قبل از مصاحبه، حداقل سه تا پنج داستان را از پیش آماده کرده باشید می‌توانید به هر سوالی که مصاحبه کننده از شما پرسید، با اطمینان بیشتری پاسخ دهید.
