مهارت‌های رهبری مانند اکثر توانمندی‌ها در زندگی، باید از طریق کار و تمرین زیاد به دست آید. اما روش‌های زیادی برای تبدیل شدن به یک رهبر خوب وجود دارد. در واقع، رهبران بزرگ انواع مختلف سبک‌های مدیریتی را در زمان‌های مختلف تلفیق می‌کنند. به همین دلیل شناخت انواع مدیریت برای رهبری موثر اهمیت دارد. در ادامه همراه باشید تا شما را با انواع سبک های مدیریت و رهبری در سازمان آشنا کنیم.
بهترین سبک مدیریتی برای رهبری موثر
انتخاب و به‌کارگیری بهترین روش‌ها برای رسیدن به اهداف توسط مدیر سازمان را می‌توان سبک مدیریت دانست که شامل برنامه‌ریزی، سازماندهی، تصمیم‌گیری، سپردن وظایف به کارمندان و در نهایت هدایت آن‌هاست. انتخاب سبک مدیریت بستگی به سازمان، سطح مدیر، صنعت، کشور، فرهنگ و اشخاص دارد.
در حوزه طبقه‌بندی انواع مدیران در سازمان، پاسخ ساده و شاید کمی ناامیدکننده این است که هیچ سبک رهبری وجود ندارد که همیشه بر دیگر انواع سبک های مدیریت برتری داشته باشد.
بهترین سبک مدیریت سبکی است که منعطف، سازگارپذیر و مناسب با شرایط باشد. شرایط مختلف نیازمند سبک های مدیریتی متنوع هستند. عوامل زیر بر انواع سبک های مدیریت شما اثر می‌گذارند:
| عوامل درونی | عوامل بیرونی |
| فرهنگ و نظم درون سازمانی | قانون کار |
| سیاست‌ها | اقتصاد |
| اولویت‌ها | رقبا |
| تعامل کارمندان | تامین‌کنندگان |
| سطح مهارت کارمندان | مصرف‌کنندگان |
علاوه بر همه‌ی این‌ها باید به حجم کاری که در آینده نزدیک انجام می‌شود هم توجه داشت. سپس وقتی تمام این عوامل را در نظر گرفتید، می‌توانید دست به کار شوید.
اهمیت شناخت انواع مدیریت برای موفقیت در سازمان
شناختن انواع مدیریت یا دانستن اینکه کدام سبک‌ها در کدام موقعیت‌ها موثر هستند، تاثیر بزرگی بر نحوه عملکرد مدیر و تیم دارد. چهار راه برای شناسایی انواع سبک های مدیریت وجود دارد:
- به مدهای زودگذر تکیه نکنید
مدهای مدیریتی زودگذر هستند و تعداد کمی از آنها در طولانی‌مدت اثربخشی خود را حفظ می‌کنند. اما وقتی سبک مدیریتی موثر خود را یافتید، اساسی بنا کرده که در زمان‌های سخت به آن مراجعه می‌کنید.
- می‌دانید که چگونه سازگار شوید
در بعضی مواقع خاص، مانند مواقع اضطراری، مهلت‌های بحرانی یا استراتژی سازمانی، به یک سیاست مدیریتی مستقیم‌تر نیاز است. وقتی سبک مدیریتی روزمره خود را پیدا کنید، می‌دانید که چگونه با مسائلی که خارج از شرایط معمول هستند برخورد کنید.
- می‌دانید که چگونه کارمندان را درگیر کنید
اگر کارمندان درگیر کار خود باشند، در کوتاه‌مدت عملکرد بهتری خواهند داشت و در بلندمدت کمتر شرکت شما را ترک می‌کنند. سبک مدیریت و رهبری درست، این نوع درگیری کارمندان را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود که اعضای تیم راحت‌تر برای پرسش، ایده و پیشنهاد به شما مراجعه کنند.
- نقاط ضعف و نحوه برطرف کردن آنها را می‌دانید
هر سبک مدیریتی نیازمند مهارت‌های خاص خود است. وقتی بدانید کدام سبک مدیریتی مناسب شخصیت، تیم و کسب‌وکار شما است، می‌توانید بر تقویت نقاط قوت و بهبود نقاط ضعف خود تمرکز کنید.
۴ گروه اصلی انواع مدیریت و سبک های مدیریتی برای رهبری در سازمان
قبل از پرداختن به انواع مدیریت و سبک های مدیریتی مختلف برای رهبری موثر و طبقه‌بندی انواع مدیران در سازمان، بهتر است که با چهار دسته کلی این سبک‌ها آشنا شویم. هرکدام از سبک‌های مدیریتی در یکی از این دسته‌ها قرار می‌گیرند. با دانستن این اطلاعات، می‌توانید سبک مدیریتی خود را که مناسب شخصیت و نحوه عملکرد خود و تیمتان است را شناسایی کنید.
- سلطه‌گرا
سبک مدیریتی سلطه‌گرا شامل کنترل شدید و متمرکز از سوی یک منبع قدرت است. ارتباطات از بالا به پایین و یک طرفه انجام می‌شود و اعضای تیم باید از دستورات پیروی کنند. مدیر سلطه‌گرا معمولا از طریق پاداش و مجازات به کارمندان انگیزه می‌دهد.
به دلیل ماهیت دستور و پیروی این نوع مدیریت، رویکرد سلطه‌گرا در زمان‌های بحران یا زمان‌هایی که نیاز به واکنش سریع دارد مفید واقع می‌شود. نقایص این نوع سبک مدیریتی عبارت است از:
- باعث ترس یا تنفر از مدیریت در میان کارمندان می‌شود.
- نیاز به نظارت همیشگی به وجود می‌آورد.
- باعث ایجاد روابط کاری ضعیف می‌شود.
بعضی موقعیت‌ها نیاز به مدیریت سلطه‌گرا دارند، اما در اکثر مواقع بهتر است که این نوع از انواع مدیریت را در حداقل میزان ممکن نگه دارید تا تیم را از خودتان دور نکنید.
- متقاعدکننده
این سبک مدیریتی مانند سبک سلطه‌گرا شامل کنترل شدید و متمرکز است که تصمیمات را برای شرکت می‌گیرد. اما برخلاف مدیران سلطه‌گرا، مدیران متقاعدکننده به جای اینکه کارمندان را مجبور به انجام کاری کنند، از پرسش استقبال می‌کنند. وقتی مدیریت به یک نتیجه برسد، با اعضای تیم در مورد روند تصمیم‌گیری صحبت می‌کند. کارمندان با روش‌های متقاعدسازی مختلف، و نه پاداش و تنبیه، تشویق می‌شوند که به وظایف خود متعهد باشند.
- مشاوره‌ای
در سبک مدیریتی مشاوره‌ای، تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری هنوز بر عهده مدیران است اما ارتباط دوطرفه بین مدیران و کارمندان وجود دارد. مدیران مشاوره‌ای اغلب با اعضای تیم جلسه می‌گذارند تا قبل از تصمیم‌گیری، نظرات آنها را جویا شوند. سبک مدیریتی مشاوره‌ای راه موثری برای شرکت دادن کارمندان در فعالیت‌های بزرگ شرکت است، اما بدون نقص نیست. در بعضی موارد، سبک مدیریتی مشاوره‌ای می‌تواند:
- هزینه‌بر باشد.
- فرایند تصمیم‌گیری را کند سازد.
- اجرای تغییرات مهم را به تعویق بیندازد.
این سبک مدیریتی را نباید زیاد به کار برد تا مانع پیشرفت کسب‌وکار نشود.
- مشارکتی
در سبک مدیریتی مشارکتی، مدیران قدرت و اقتدار را در کل سازمان توزیع می‌کنند و مشکلات و مسائل را به بحث می‌گذارند و سپس با کارمندان به یک نتیجه‌گیری نهایی می‌رسند.
این روش مدیریتی در طبقه‌بندی انواع مدیران در سازمان، باعث توانمندسازی کارمندان می‌شود چون اعضای تیم را درگیر پروژه یا کل کسب‌وکار می‌کند. همچنین کارمندان را تشویق می‌کند تا راه خود را پیدا کنند و به آنها انگیزه درونی می‌دهد نه بیرونی. گاهی هم به دلیل دسترسی آنها به اطلاعات مهم، می‌تواند همراه با ریسک باشد.
سبک‌های مشارکتی بیشتر از سوی سازمان‌هایی اتخاذ می‌شوند که در آنها مهارت‌های فکری کارمندان مانند یکدیگر است. اگر این سبک مدیریتی زیاد از حد استفاده شود، منجر به کاهش مسئولیت مدیر در قبال کسب‌وکار می‌شود. همچنین باعث می‌شود که کسب‌وکار جهت خود را از دست بدهد چون مدیریت برای نگه داشتن کسب‌وکار در مسیر درست تصمیم‌گیری نمی‌کند.
انواع سبک های مدیریت برای رهبری موثر
۱. سبک مدیریتی دموکراتیک
دسته‌بندی: مشاوره‌ای
رهبران دموکراتیک مشتاق هستند تا کارمندان خود را در تصمیمات مشارکت دهند. اگر این سبک مدیریتی را انتخاب کنید، به تیم خود نشان می‌دهید که به آنها اعتماد دارید و به نظرات آنها احترام می‌گذارید. همچنین نشان می‌دهید که به نظرات کارمندان و توانایی خود به عنوان مدیر اعتماد دارید. در این نوع مدیریت، هیچ نیازی به دستور دادن یا حکمرانی با مشت آهنین نیست. چرا که عقیده دارید که کارمندان می‌توانند خود را مدیریت کنند و مدیر تنها یک قاضی یا داور است که کارها را در مسیر درست پیش می‌برد.
۲. مدیریت پدرانه
دسته‌بندی: متقاعدکننده
در این سبک مدیر با خوش‌نیتی با زیردست‌هایش رفتار می‌کند. معمولا در این نوع از انواع مدیریت، سازمان از کارمندان به عنوان خانواده یاد می‌کند و از آنها توقع وفاداری و اعتماد دارد. تصمیمات مدیریت یک طرفه و بدون دخالت کارمندان گرفته می‌شود، اما به آنها توضیح می‌دهند که این تصمیمات از سر تجربه گرفته شده‌اند و در درستی تصمیمات شکی نیست.
مزایای سبک مدیریت پدرانه:
- یک مدیر پدرانه مجبور است تصمیماتش را بر اساس رفاه و سعادت کارمندانش اتخاذ کند .
- تحصیلات و توانمندسازی کارکنان با ارزش است و به افزایش مهارت و بازدهی ختم می‌شود.
در مدیریت با این سبک ممکن است کارمندانی که به مفهوم یک سازمان به عنوان خانواده اعتقادی ندارند خشنود نباشند، احساس کنند مدیریت خودکامه است و رنجیده شوند. همچنین این سبک مدیریتی، توانایی حل مشکل و نوآوری کارمندان را کاهش داده و به مدیریت وابسته می‌کند.
۳. سبک مدیریتی الهام‌بخش
دسته‌بندی: مشاوره‌ای
مدیریت الهام‌بخش کار سختی نیست اما می‌تواند بسیار موثر باشد. مدیریت الهام‌بخش به مهارت‌های اجتماعی بالا و به قلبی بزرگ برای کمک به کارمندان در جهت رشد درون و بیرون از سازمان نیاز دارد.
۴. مدیریت اقتداری
دسته‌بندی: سلطه‌گرا
درست است که سبک مدیریتی دموکراتیک مزایای بسیاری دارد، اما بعضی موقعیت‌ها به یک دیکتاتور نیاز دارد.برای مثال شاید شما یک مدیر جدید باشید و محل کار به نظر کمی آشفته، بی‌نظم و بی‌ساختار باشد، یا شاید کارمندان تنبلی می‌کنند و به برخورد انضباطی نیاز است.
در هرکدام از این شرایط، بهتر است که مدیریت سلطه‌گرا را اتخاذ کنید. اما سبک اقتداری مدیریت به این معنا نیست که باید غیرمودبانه رفتار کنید. به خاطر داشته باشید که می‌توانید با لبخند و گفتن «لطفا» دستورات خود را بدهید. در این روش از کارمندان انتظار می‌رود وظایفی که به آنها سپرده شده را دقیقا به همان شکل انجام دهند چون مدیران بر این باورند که بدون وجود و دخالتشان هیچ کاری پیش نمی‌رود. بنابراین بدون اعتماد و از نزدیک بر عملکرد کارکنان نظارت می‌کنند.
۵. مدیریت مبتنی بر نتایج
دسته‌بندی: مشاوره‌ای
کلمه جادویی برای مدیران نتیجه‌گرا «کارایی» است. تا وقتی که کارها به خوبی و به سریع‌ترین روش ممکن انجام می‌شوند ، مدیر نگران این نیست که کارها چگونه انجام می‌شوند. مدیر نیاز ندارد که همه قوانین و روش‌ها را خودش طرح‌ریزی کند. اگر کارمندی به یک روش بهتر برای انجام کارها برسد، مدیر آن را به سیاست شرکت تبدیل می‌کند. تنها چیزی که در این نوع از انواع مدیریت مهم محسوب می‌شود، نتیجه است.
۶. مدیریت شورایی
دسته‌بندی: مشاوره‌ای
در این سبک معمولا کارمندان متخصصان حوزه‌ی کاری خود هستند و مدیران قبل از اتخاذ تصمیمات، افکار و مشاوره‌های اعضای تیم را در نظر می‌گیرند. در این نوع از انواع مدیریت، ارتباط و اعتماد قوی‌تری بین مدیران و کارمندان وجود دارد. مدیریت با یادگیری از تجربیات و نظرات تیم همزمان با آن رشد می‌کند و به ایده‌های نو جسارت می‌بخشد که در نهایت باعث پیشرفت مهارت حل مسئله می‌شود. اگر مدیریت در این فرایند، زمان را به درستی مدیریت نکند ممکن است دچار مشکل شوند.
۷. سبک مدیریتی آزاد
دسته‌بندی: مشارکتی
در مدیریت آزاد به دو چیز نیاز است: رویکرد بسیار خونسرد و اعتماد زیاد به کارمندان. اگر شما این دو ویژگی را دارید، می‌توانید گزینه خوبی برای مدیریت آزاد باشید.
این روش موثر است چون مدیران آزاد خود را با مدیریت خرد درگیر نمی‌کنند. همزمان، کارمندان هم از استقلالی که به دست آورده‌اند راضی هستند و نسبت به مواقعی که به آنها دیکته می‌شود که چه کاری انجام دهند، از خود ابتکار عمل بیشتری نشان می‌دهند.
۸. مدیریت همکارانه
دسته‌بندی: مشارکتی
رویکرد همکارانه مانند مدیریت دموکراتیک است تنها با یک تفاوت مهم: در سبک مدیریتی مشارکتی، کارمندان تنها در رای‌گیری موافق یا مخالف شرکت نمی‌کنند، بلکه از اعضای تیم در مورد سیاست‌های شرکت هم بازخورد می‌گیرند. مدیر با کارمندان در مورد بهبود کسب‌وکار گفتگوهای واقعی و متفکرانه انجام می‌دهد. این کار باعث توانمندسازی کارمندان و حتی ارائه راه‌حل‌های نوآورانه می‌شود.
۹. مدیریت الگوساز
دسته‌بندی: متقاعدکننده
این سبک مدیریتی دقیقا همان چیزی است که نام آن نشان می‌دهد. شما با اعمال و رفتارهای خود به الگویی برای کارمندان تبدیل می‌شوید. استانداردها تنها با رفتارهای شما تعیین می‌شوند.
در بعضی موارد، این کار ممکن است اخلاق و محیط کاری شرکت را تغییر دهد. در رهبران الگوساز از اینکه خود دست به کار شوند و نحوه انجام کارها را به کارمندان نشان دهند هراسی ندارند.
۱۰. مدیریت استراتژیک
دسته‌بندی: مشارکتی
در طبقه‌بندی انواع مدیران در سازمان، مدیران استراتژیک افرادی هستند که به جزییات کوچک وظایف ابتدایی علاقه‌ای ندارند. آنها بر هدف کلی و موفقیت بلندمدت کسب‌وکار متمرکز هستند. مدیران استراتژیک اجازه می‌دهند که معاونان و مدیران داخلی به اکثر مسئولیت‌های روزمره رسیدگی کنند. کارمندان وظایف پیش پا افتاده را انجام می‌دهند و مدیر هم به کمپین‌های تبلیغاتی و آماده‌سازی برای گسترش کسب‌وکار می‌پردازد.
۱۱. مدیریت همکارانه
دسته‌بندی: متقاعدکننده
مدیر فردی همکار، متواضع، سختکوش و دارای اعتمادبه‌نفس است. این مدیران خود را به بخشی از تیم تبدیل می‌کنند و در جلو تیم حرکت کرده و به جای اینکه به صورت تکراری به کارمندان یادآوری کنند که آنها رییس هستند، در کنار آنها به عنوان یک همکار قرار می‌گیرند. آنها به دنبال فرصتی برای این هستند که خود را عضوی از گروه کارمندان کرده و در صورت لزوم به آنها کمک کنند. کارمندان مدیر را به عنوان یک متحد می‌بینند و به تلاش او برای کمک به موفقیت آنها احترام می‌گذارند.
۱۲. مدیریت کاریزماتیک
دسته‌بندی: متقاعدکننده
مدیریت کاریزماتیک که گاهی مدیریت متقاعدکننده هم نامیده می‌شود، حول شخصیت و جذبه مدیر می‌چرخد. این نوع مدیران روابط شخصی با کارمندان ایجاد می‌کنند و در محل کار تیم تشکیل می‌دهند. کارمندان با یکدیگر همکاری می‌کنند چون می‌دانند که مدیر به ارتباط شخصی با آنها علاقمند است.
در نهایت، هر مدیری از ترکیبی از این سبک های مدیریتی استفاده می‌کند. رهبران می‌دانند که چگونه مدیریت کنند، منعطف هستند و به سرعت با شرایط سازگار می‌شوند.
۱۳. مدیریت تحول‌آفرین
دسته‌بندی: متقاعدکننده
این سبک مدیریت، متمرکز بر رشد سریع است. مدیران مرتبا کارمندان را تشویق به بیرون آمدن از دایره امن خود و دستیابی به موفقیت‌های بیشتر می‌کنند. در این روش مدیریت، مدیر پا به پای کارکنان کار کرده و با نشان دادن اخلاق کاری، الهام‌بخش آنها می‌شود.
۱۴. مدیریت به سبک مربی
دسته‌بندی: متقاعدکننده
در این سبک، مدیر خود را در جایگاه یک مربی و معلم می‌بیند. هدف این نوع مدیریت راهنمایی تیم‌هاست و دستیابی به موفقیت‌های بلندمدت بر شکست‌های کوتاه‌مدت برتری دارد. همچنین اولویت با مهارت‌آموزی و افزایش دانش و پیشرفت در محل کار است که باعث می‌شود کارمندان احساس باارزش بودن کنند.
چگونه بین انواع مدیریت، سبک مدیریتی خود را برای رهبری موثر در سازمان انتخاب کنیم؟
اولین گام در جهت بهبود سبک رهبری این است که مشخص کنید کدام سبک‌ها برای شما جذاب‌تر است. در نظر داشته باشید که بر حسب نیاز باید چندین سبک مختلف را به کار ببرید. اما با بررسی دقیق‌تر، متوجه می‌شوید که سبک اصلی برای استفاده در موقعیت‌های عادی روزمره کدام است. وقتی سبک مدیریتی غالب در کار خود را شناسایی کردید، می‌توانید در جهت بهبود و تقویت آن تلاش کنید.
این کار را به پنج روش زیر می‌توانید انجام دهید:
- افزایش خودآگاهی
اگر به مرحله‌ای رسیده‌اید که سبک مدیریتی خود را تقویت کنید، به خودآگاهی رسیده‌اید چون می‌دانید که کدام سبک مدیریتی برای شما مناسب‌تر است.
احساسات، انگیزه‌ها و نقاط قوت و ضعف مدیریتی خود را ارزیابی کنید. به این ترتیب، می‌توانید به مشکلات روزمره و چالش‌های غیرمترقبه واکنش بهتری نشان دهید. این کار به شما کمک می‌کند مشخص کنید در کدام حوزه‌ها نیاز به بهبود دارید و چگونه می‌توانید سبک مدیریتی خود را کامل کنید.
برای افزایش خودآگاهی، یکی از روش‌های زیر را امتحان کنید:
- فعالیت‌های رهبری خود را یادداشت کنید.
- هر از گاهی از محدوده‌های رهبری خود فراتر روید تا ببینید چه حسی دارد و چه نتایجی به همراه خواهد داشت.
- از کارمندان و مدیران خود بازخورد بگیرید.
- با یک همکار صحبت کنید.
- در طول این مراحل خودارزیابی، حالت دفاعی به خود نگیرید.
- ارزش‌های خود را ارزیابی کنید.
ارزش‌های شما می‌توانند یکی از موارد زیر باشند:
- اصول
- استانداردهای رفتاری
- قضاوت شما در مورد اینکه چه چیزی در زندگی مهم است
اما اگر می‌خواهید ارزش خود را تعریف کنید، ارزیابی ارزش‌ها به یک سوال منتهی می‌شود: چه چیزی برای شما مهم است؟
پس از پرسیدن این سوال در مورد سبک مدیریتی، می‌توانید این سوال را به کل زندگی خود تعمیم دهید. ارزش‌های اساسی که شما در زندگی شخصی به آن پایبند هستید، باید در زندگی حرفه‌ای هم نمود داشته باشد. در غیر این صورت، جایی از کار مشکل دارد و باید این مشکل را برطرف کنید تا بتوانید تیم خود را بهتر مدیریت کنید.
- نحوه برقراری ارتباط را تغییر دهید
همه ما فکر می‌کنیم ارتباطات خوبی داریم. اما وقتی با خودآگاهی به مسئله نگاه می‌کنیم چه می‌بینیم؟
حتی اگر حس می‌کنید که برای بهبود سبک مدیریتی نیاز به بهبود ارتباطات ندارید، سعی کنید به مدت یک تا دو هفته یا حتی یک ماه روش‌های خود را تغییر دهید تا ببینید آیا تیمتان می‌تواند نتایج بهتری کسب کند یا خیر.
به عنوان مثال، اگر هر هفته جلسات مربوط به پروژه‌ها را عصر دوشنبه برگزار کرده‌اید، سعی کنید در طول هفته با هر عضو تیم به طور شخصی صحبت کنید. یا اینکه تعداد ایمیل‌هایی که هرروز ارسال می‌کنید را کاهش دهید تا کیفیت ارتباط کتبی خود و کارایی خود را افزایش دهید. اما اگر می‌خواهید نحوه ارتباطات خود را تغییر دهید، نتایج را ثبت کنید تا ببینید چه روشی موثر است و چرا.
- نظرخواهی کنید
یک راه موثر دیگر برای بهبود سبک رهبری این است که از افراد بالادست و پایین‌دست خود نظرخواهی کنید. با اینکه بازخورد مدیران مزایای زیادی دارد، تلاش خود را بر گرفتن بازخورد از کارمندان خود متمرکز کنید. اغلب مواقع، کارمندان شما افرادی هستند که در خط مقدم فعالیت می‌کنند و نظرات ارزشمندی در مورد نحوه بهبود سبک مدیریتی شما دارند. آنها می‌توانند به شما کمک کرده تا روش‌های موثر و کارآمد برای مدیریت کل تیم پیدا کنید.
درخواست بازخورد از تیم باعث می‌شود که خود را عضوی از یک کل بدانند. وقتی ببینند که نظرات آنها را اعمال می‌کنید، انگیزه پیدا خواهند کرد تا عملکرد خود را بهبود بخشند.
- به دنبال فرصت‌های یادگیری باشید
یکی از بهترین راه‌ها برای بهبود سبک مدیریتی این است که همواره به دنبال یادگیری و تحصیلات باشید. یادگیری و آموزش شما را از جزییات سبک مدیریتی خود آگاه می‌سازد و مزایا و معایب دیگر سبک‌ها را برای شما مشخص می‌کند. همچنین شما را از جنبه‌های مدیریت آگاه می‌کند که ممکن است به دلیل مشغله کاری از آنها غافل شده باشید.
یادگیری از طریق ادامه تحصیلات، شما را در ارتباط با افراد جدید، مانند دانشجویان و اساتید قرار می‌دهد. آنها می‌توانند به شما کمک کنند روش‌های جدید یاد بگیرید، ارزش‌های خود را تقویت کنید و نحوه مدیریت تیم خود را بهبود بخشید.
به طور خلاصه یک رهبر خوب:
- ارتباطات قوی می‌سازد
- باعث پیشرفت کارکنان می‌شود
- به دنبال تغییرات است
- الهام‌بخش خواهد بود
- منتقدانه فکر می‌کند
- ارتباط شفاف برقرار می‌کند
- مسئولیت‌پذیر و پاسخگو است
کلام آخر
فرمول ثابتی برای بهترین روش مدیریت وجود ندارد و بهترین نوع مدیریت، مدیریتی است که بسته به موقعیت، زمان، سازمان، کارمندان و … انتخاب شده، تا منجر به بهترین نتایج برای کارکنان، مدیر و شرکت شود.
