به خاطر شیوع کرونا در بسیاری از کشورهای جهان، دیگر دورکاری یک مزیت نیست بلکه یک ضرورت است. در بسیاری از شهرهای بزرگ جهان شاهد خالی شدن فروشگاهها، کارخانهها و هتلها از افراد هستیم. با توجه به رعایت نکات بهداشتی برای جلوگیری و پیشگیری از ابتلا به کرونا، تقریبا تمامی افراد خانهنشینی را انتخاب کردهاند و دیگر در خیابانها و شهرها ترافیک انسانی دیده نمیشود. به همین دلیل با توجه به تصمیمات و تدابیر بسیاری از شرکتها درباره کرونا، شاهد رشد چشمگیر دورکاری و تعطیلی شرکتها هستیم که اثرات بسیاری روی اقتصاد و سبک زندگی خواهد گذاشت. در ادامه از تاثیر کرونا ویروس و دورکاری خواهیم گفت.
در چنین شرایطی بسیاری از سازمانها و شرکتها در تلاش هستند تا بدانند که چطور باید فعالیت اقتصادی خود را در دنیای مجازی و به صورت دورکاری ادامه دهند؟
آلوین فو، مدیرعامل شرکت Reprise Digital (شرکت تبلیغاتی در شانگهای با بیش از ۴۰۰ کارمند) درباره این موضوع میگوید: «این اتفاق یک فرصت خوب برای ما و سازمانهاست تا دورکاری در مقیاس بزرگ را امتحان و تجربه کنند. شاید این دورکاری برای یک آژانس تبلیغاتی که برای تولید خلاقیت به طوفانهای فکری و ارتباط نزدیک افراد نیاز دارد، خیلی هم آسان نباشد اما تماسهای تصویری و تلفنی میتواند به ما کمک کند.»
به نظر میرسد که به زودی شاهد رکوردزنی بزرگترین مقیاس دورکاری در جهان خواهیم بود. هرچند هنوز بسیاری از شرکتهای چینی به دلیل تعطیلات عید، فعالیت خود را شروع نکردهاند اما با تمام شدن این تعطیلات و شروع به کار آنها، احتمالا شاهد بزرگترین دورکاری جهان خواهیم بود.
این کرونا ویروس و دورکاری، به معنای افزایش استفاده از تماسهای تصویری (ویدیو چتها) خواهد بود. افراد مجبور خواهند شد تا با استفاده از نرمافزارهای مختلف، جلسات خود را آنلاین برگزار کنند و برای برنامهریزیهای تولید و … از ابزارهای آنلاین بهره ببرند.
فقط هنگکنگ و شانگهای در چین، بیش از صدها هزار نفر کارمند در بخشهای مالی، حقوق، بیمه و … در ادارات خود دارد که دورکاری این تعداد از کارمندان، تجربهای بزرگ و تکرارنشدنی خواهد بود.
کرونا ویروس به یکی از مهمترین دغدغههای کارمندان و کارفرماها تبدیل شده چرا که شیوع گسترده آن باعث تغییر بسیاری از ساختارها و فعالیتهای سازمانی افراد شده است. جفری بروور، مشاور سرمایهگذاری در هنگکنگ میگوید: «در این مدت هیچکس قرار ملاقاتی از من نخواسته و تقریبا برنامه کاریام خالی است، نهایتا به من ایمیل میزنند و میگویند که چندماه بعد همدیگر را ببینیم؟»
تیکو ماموچاویشی، یک برنامهریز رویداد است که درباره اثر کرونا روی برنامه شغلیاش میگوید: «بعد از اتمام تعطیلات باید به سر کار برمیگشتم که به ما پیام دادند و گفتند چند روز بیشتر در خانه بمانید. بعد از گذشتن آن چند روز تعطیلی بیشتر هم باز به ما گفتند که حضوری کار نکنید و در خانه بمانید و دورکاری کنید.» حالا او به صورت دورکاری مشغول است و هر روز صبح باید به محل کار خود تماس بگیرید و درجه حرارت بدن خود را به آنها اعلام کند و بگوید که در چه حالی است.
او همچنین درباره تاثیر کرونا ویروس و دورکاری میگوید: «همیشه بازگشت به کار بعد از تعطیلات حس عجیبی دارد اما حالا این دورکاری ناخواسته بسیار عجیبتر است. با لغو رویدادها، کاری برای انجام دادن جز پاسخ به ایمیلها ندارم.»
بعضی از مدیران از اجرای دورکاری، بسیار نگران هستند چرا که فکر میکنند دورکاری میتواند باعث کاهش نرخ بهرهوری شود. اما شواهدی وجود دارد که این طرزفکر را رد میکند و حتی ثابت میکند که دورکاری میتواند باعث افزایش بهرهوری شود. در سال ۲۰۱۵ در دانشگاه استنفور کالیفرنیا، تحقیقاتی روی یک آژانس مسافرتی چینی انجام شد که ثابت کرد دورکاری در خانه، بهرهوری را تا ۱۳ درصد افزایش میدهد. چون کارمندان زمان کمتری را برای استراحت و گفتوگو نسبت به محل کار در خانه خود دارند و احساس راحتی بیشتری در خانه خود میکنند.
به نظر میرسد گسترش و شیوع کرونا ویروس روی مدلهای کسبوکاری جدید مثل فضاهای اشتراکی کاری هم تاثیر فراوانی گذاشته است. در سالهای گذشته به دلیل افزایش هزینههای اجاره و خرید دفتر کار، شاهد افزایش فضاهای اشتراکی بودیم. اما حالا به دلیل ویروس کرونا، تقریبا این فضاها خالی شدهاند.
دیو تاو، مدیر یک فضای کار اشتراکی در چین میگوید: «واقعا زمان سختی را پشت سر میگذاریم. هسته اصلی شکلگیری فضاهای کار اشتراکی، اجتماع و ارتباطات است و به همین دلیل است که افراد برای کار کردن آنجا را انتخاب میکنند. واقعا نمیتوان این ارتباطات را با دورکاری جایگزین کرد.» او همچنین میگوید که بدون حضور فیزیکی افراد در این فضای کار اشتراکی، کسبوکارش سقوط خواهد کرد.
بسیاری از سازمانها در حال حاضر برای حل مشکلات، فرهنگ و نحوه دورکاری را به کارمندان خود آموزش میدهند اما این فقط بخشی از ماجراست چرا که فعالیت خیلی از آنها به سایر کارخانهها، سیستمهای لجستیک و خردهفروشیها وابسته است و آنها هم هر کدام مشکلات خاص خود را دارند.
شرکت چینی Casetify، سازنده تلفن با توجه به جذب سرمایه و پیشبینیهایی که کرده بود، فکر میکرد سال ۲۰۲۰ برایش بهترین سال خواهد بود و فروشش ۲ برابر خواهد شد. اما با شیوع ویروس کرونا، این شرکت هم مانند سایر شرکتهای چینی تعطیل شد و کارمندان خود را وادار کرد تا از خانه کار کنند. همین اتفاق باعث کاهش شدید میزان تولید و فروش آن شد.
مدیرعامل این شرکت میگوید: «اگر کارخانهها به زودی باز نشوند، کسبوکارها با مشکل روبهرو خواهند شد چرا که خیلی از شرکتها چنین روزی را پیشبینی نکرده بودند و هیچ برنامه کمکی برای آن ندارند.»
حتی آنهایی هم که میتوانند با کمک اینترنت و تلفن، فعالیت خود را به صورت دورکاری ادامه دهند، به زودی با مشکل مواجه خواهند شد چون گسترش ویروس میتواند به کسبوکارها خسارتهای جبران ناپذیری بزند و دیگر کسبوکاری باقی نخواهد ماند.
بانکها میگویند که به دلیل شیوع کرونا ویروس و تعطیلی مشاغل، عرضه اولیه سهام و بسیاری معاملات دیگر خود را متوقف کردهاند. همچنین بر اساس آمار بلومبرگ، ارزش معاملات انجام شده در ابتدای سال ۲۰۲۰، نصف ارزش معاملات انجام شده در ابتدای سال گذشته بوده است.
نومورا، تحلیلگر چینی اقتصاد میگوید: «هنوز بدترینها اتفاق نیفتاده است. پیشبینی میشود که کرونا ویروس شدیدتر و مخربتر از ویروس سارس در سال ۲۰۰۳ روی اقتصاد چین اثر بگذارد.»
هرچند شدت کشندگی کرونا ویروس به اندازه سارس نیست اما واریک مک کیبون (استاد اقتصاد دانشگاه ملی استرالیا) میگوید: «این ترس روانی افراد است که میتواند اقتصاد چین را فلج کند. سارس در سال ۲۰۰۳ حدود ۴۰ میلیارد دلار خسارت به اقتصاد وارد کرد و احتمالا خسارت اقتصادی ناشی از شیوع کرونا، حدود ۳ تا ۴ برابر این رقم باشد. وحشت و ترس بزرگترین معیار نابودی اقتصاد است، نه مرگومیر.»
با بسته شدن کارخانهها و ادارات و افزایش کرونا ویروس و دورکاری در خانهها، بسیاری از کسبوکارها با مشکل مواجه شدهاند و آمار آنها بسیار شدیدتر از دوران شیوع سارس است. بدون حضور مشتری، انگار کسبوکارها در برزخ قرار گرفتهاند. بعضی از کسبوکار برای ارائه خدمات و حفظ مشتریان خود، به استفاده از اینترنت روی آوردهاند و امیدوارند که فعالیت در دنیای مجازی و دورکاری عمومیتر شود.
فنیکس چن، مدیر یک باشگاه ورزشی در شانگهای میگوید: «از بعد از تعطیلات، همچنان نتوانستهام باشگاه را باز کنم. بیشتر مردم شانگهای در خانههای خود ماندهاند و از تردد در فضاهای عمومی پرهیز میکنند. ترس از شیوع کرونا ویروس تاثیر ماندگاری روی اقتصاد ما خواهد گذاشت.»
به همین دلیل فنیکس چن راه جدیدی را برای ارتباط با مشتریان خود ایجاد کرده است. او ویدیوهای آموزشی آنلاین تهیه میکند و از مشتریان خود میخواهد تا در خانه ورزش کنند. او همچنین میگوید: «پس از پشت سر گذاشتن ویروس، اگر مشتریان به این روشهای آنلاین عادت کرده باشند، دیگر بازگشت به قبل آسان نخواهد بود و کسبوکارهای ما را تحت تاثیر قرار خواهد داد.»
با گسترش و شیوع ویروس کرونا، در حال حاضر بسیاری از سازمانها و شرکتها به ویژه در چین به دورکاری روی آوردهاند. در ایران هم شاهد افزایش دورکاری و تعطیلی بعضی از شرکتها هستیم. به همین دلیل نمیتوان ارتباط مستقیم کرونا ویروس و دورکاری را دست کم گرفت. شما برای دورکاری در چنین شرایطی چه پیشنهادی دارید؟
