تفاوت مدیریت منابع انسانی و توسعه منابع انسانی

آیا تاکنون فکر کرده‌اید که «منابع انسانی» چیست؟ منابع انسانی چه کاری انجام می‌دهد؟ چه تفاوتی بین «توسعه منابع انسانی» و «مدیریت منابع انسانی» وجود دارد؟ منابع انسانی کسانی هستند که نیروی کار یک سازمان، بخش تجاری یا اقتصادی آن سازمان را تشکیل می‌دهند. این مقاله در مورد تفاوت HRM و HRD صحبت می‌کند.

واحد منابع انسانی یک سازمان، مدیریت منابع انسانی را بر عهده دارد و بر ابعاد مختلف اشتغال نظیر رعایت قانون کار، استانداردهای اشتغال و مدیریت کارمندان نظارت دارد.

مدیریت منابع انسانی چیست؟

مدیریت منابع انسانی یا HRM به عنوان شاخه‌ای از مدیریت تعریف شده است که با مدیریت کارمندان، آنها را به گونه‌ای تربیت و آماده می‌کند که بتوانند بهترین نتایج را برای شرکت به ارمغان آورند. [crp]

با HRM، اصول مختلف مدیریتی به کار برده می‌شوند تا کارمندان، کارآمدتر و موثرتر در سازمان کار کنند. این کار با ارزیابی بهترین روش استفاده از منابع انسانی، عملکرد و بهره‌وری شرکت را بهبود می‌بخشد. به طور کلی، مدیریت منابع انسانی را می‌‌توان هنری برای قرار دادن نیروی انسانی مناسب در شغل مناسب نامید.

فرآیند HRM طیف گسترده‌ای از فعالیت‌ها را از جمله استخدام، انتخاب، جهت‌گیری، القاء، آموزش، مهارت‌آموزی، بازخورد، ارزیابی عملکرد، مشوق‌، پاداش و جبران خسارت، حفظ ایمنی در محل کار، انگیزه کارکنان، بهداشت و برنامه‌های رفاهی، مدیریت تغییر و غیره شامل می‌شود.

مدیریت منابع انسانی همچنین به دنبال ایجاد و حفظ روابط درون سازمانی خوب در کل شرکت و در سطوح مختلف مدیریتی است.

توسعه منابع انسانی چیست؟

اصطلاح توسعه منابع انسانی شامل دو کلمه «منابع انسانی» و «توسعه» است.

منابع انسانی: منابع انسانی از افرادی تشکیل می‌شود که جریان حیات سازمان محسوب می‌شوند و در واقع اشخاص و ویژگی‌های آنها در محل کار فعلی را در سطح ملی یا سطح سازمانی ایجاد می‌کنند.

توسعه: عبارت است از فرایندهایی که برای ایجاد و کسب توانایی‌هایی لازم برای برای انجام کار فعلی یا شغل مورد انتظار آینده انجام می‌شود.

بنابراین، توسعه منابع انسانی همان فرایند توسعه نیروی انسانی شاغل در یک سازمان است که با مدرن‌سازی دانش و ارتقا مهارت‌ها، نگرش‌ها و درک آنها به منظور تحقق روندهای متغیر اقتصاد جهانی انجام می‌شود و در نهایت هم منجر به استفاده از این پیشرفت‌های حاصل شده است.

• توسعه منابع انسانی به عنوان پیشرفت کارمندان شاغل در هر سازمان تعریف می‌شود و به عنوان زیرمجموعه HRM، به بهبود مهارت‌ها، شایستگی‌ها، دانش، رفتار و نگرش افراد می‌پردازد. هدف اصلی فعالیت‌های HRD مربوط به توانمندسازی و تقویت توانایی‌های کارکنان برای بهتر کردن معیارهای عملکرد آنها است.
• توسعه منابع انسانی با ارائه فرصت‌های مفید به كاركنان به توسعه كلی آنها می‌پردازد.
• فعالیت‌های اصلی توسعه منابع انسانی به سمت توسعه شغلی، شناسایی کامل کارکنان، آموزش و توسعه، مدیریت استعداد، برنامه‌ریزی جانشین پروری، مدیریت عملکرد، مربیگری و غیره هدایت می‌شود.
• بخش HRD در بیشتر سازمان‌ها، در سراسر جهان از تاریخ شروع به کار تا پایان کار یا بازنشستگی کارمندان، در راستای توسعه او فعالیت می‌کند.

به طور کلی می‌توان گفت HRD به عنوان یک فعالیت و یک فرآیند، نقش تعیین‌کننده و قابل‌توجهی را در شناسایی پتانسیل پنهان نیروی کار شاغل در سازمان به منظور جلا دادن مهارت‌های آنها، دانش فنی به منظور توسعه و آماده‌سازی آنها برای مقابله با چالش‌ها به تنهایی ایفا می‌کند.

دیدگاه تاریخی توسعه منابع انسانی چیست؟

تحولات توسعه منابع انسانی را می‌توان به راحتی در دنباله زمانی زیر درک کرد:

مفهوم کالا

منابع انسانی به عنوان «کالایی» برای خرید و فروش شناخته می‌شد. دستمزدها هم براساس عرضه و تقاضایی که از نیروها درخواست می‌شود مشخص می‌شد.

مفهوم تولید

با کارمند درست مثل سایر عوامل تولید مانند پول، مواد، زمین و غیره رفتار می‌شد.

مفهوم حسن نیت

تامین اقدامات رفاهی مانند ایمنی، کمک‌های اولیه، اتاق ناهار، اتاق استراحت و غیره. این اقدامات به منزله تقویت روحیه کارگران و افزایش عملکرد آنها بود.

مفهوم پدری

مدیریت باید نگرش پدرانه و محافظتی نسبت به کارمندان داشته باشد. پدرسالاری صرفا به معنای تامین مزایا نیست بلکه نشان‌گر برآورده کردن نیازهای مختلف کارمندان است، همانطور که والدین نیازهای فرزندان را برآورده می‌کنند.

مفهوم انسان دوستانه

برای بهبود بهره‌وری باید نیازهای جسمی، اجتماعی و روانی کارگران برآورده شود. پول کمترین عامل تعیین‌کننده تولید است تا استانداردهای گروهی همچون مشوق‌های گروهی و امنیت. این سازمان یک سیستم اجتماعی است که دارای ابعاد اقتصادی و اجتماعی است.

مفهوم منابع انسانی

کارمندان با ارزش‌ترین دارایی‌های یک سازمان هستند. برای تحقق اهداف سازمانی باید برای برآوردن نیازها و خواسته‌های کارکنان، تلاش آگاهانه‌ای صورت گیرد.

مزایای توسعه منابع انسانی چیست؟

توسعه منابع انسانی، با استفاده از آموزش صحیح، عملکرد کارکنان را بهبود می‌بخشد و صراحت، اعتماد، همکاری را در بین کارکنان برای شناسایی نیازهای سازمانی بهبود می‌بخشد و مسیری را برای دستیابی به همان کارها نشان می‌دهد.

بنابراین، در زیر برخی از مزایای مهم حاصل از توسعه منابع انسانی در هر سازمان ذکر شده است:

• از طریق شناخت بهتر کارکنان در شناسایی اهداف سازمانی کمک می ‌ند.
• تعهد را از طریق ارزش‌های ارتباطی تقویت می‌کند.
• این امر روابط دو نفره را تسهیل می‌کند.
• آگاهی از اهمیت مدیریت تغییرات و متعاقبا سازگاری کارکنان را افزایش می‌دهد.
• کیفیت بالاتر زندگی کاری را از طریق ایجاد فرصت‌های معنادار از جمله شغل، رضایت شغلی و پیشرفت حرفه‌ای ایجاد می‌کند.
• بر تامین نیازمندی‌ها تمرکز دارد و این کار را از طریق شناخت و ایجاد یک برنامه HRD مناسب انجام می‌دهد.. با این کار افراد نسبت به شغل خود متعهدتر می‌شوند و از طرفی هم براساس عملکردشان ارزیابی می‌شوند.
• با تمرکز بر بهبود مهارت، دانش و ایجاد نگرش جدید در افراد سازمان آنها را شایسته‌تر می‌کند و سازمان مورد نظر را هم توسعه می‌دهد.
• سیاست‌های درست توسعه منابع انسانی باعث ایجاد صراحت کلام در راستای رشد کلی کارمندان می‌شود.
• باعث استفاده بهینه از منابع موجود می‌شود.
• این امر به ایجاد احساس تعلق در بین کارمندان کمک می‌کند و میزان مشارکت در بین آنها را افزایش می‌دهد.

تفاوت مدیریت منابع انسانی و مدیریت منابع انسانی چیست؟

قبل از اینکه ما تفاوت HRD و HRM را با جزئیات تعریف کنیم، در اینجا یک نمودار مقایسه‌ای وجود دارد که تفاوت‌ HRM و HRD را در قالب جدول بندی شده نشان می‌دهد.

مبانی تفاوت HRM و HR

مبانی تمایز	HRM	HRD
تعریف و فرم کامل	HRM مخفف مدیریت منابع انسانی است. این فرایند به چگونگی استفاده از اصول مدیریت برای مدیریت کارکنان در سازمان می‌پردازد.	HRD  مخفف توسعه منابع انسانی است. این فرایند به کارهایی اشاره می‌کند که برای توسعه مستمر در سازمان انجام می‌شود و برای بهبود عملکرد کسانی اجرا می‌شود که در یک سازمان کار می‌کنند.
ساختار اصلی	HRM عملکردی مدیریتی است	HRD یک کارکرد فرعی از HRM است.
کارکرد	کارکردهای HRM واکنشی است و معمولا برای دستیابی به اهداف سازمانی كلی استفاده می‌شوند.	عملکرد HRD عملکردی فعالانه است و باید به طور مداوم مورد استفاده قرار گیرد تا بهره‌وری کارکنان را افزایش دهد.
هدف	هدف HRM مربوط به بهبود عملکرد کلی کارمندان است.	اهداف HRD معمولاً با پیشرفت مهارت ، تقویت دانش و افزایش شایستگی کارمندان در ارتباط است.
فرایند	اکثر فرایندهای HRM روتین بوده و باید در صورت نیاز انجام شود.	فرآیندهای HRD در حال انجام است و گاه به گاه نیست.
وابستگی	HRM به خودی خود یک نهاد مستقل است. این بخش شامل بخش های مختلفی از جمله استخدام و نگهداری ، منابع انسانی حقوق بشر ، جبران خسارت ، عملکرد ، مدیریت ارزیابی و غیره است.	HRD زیر سیستم HRM است و بسیاری از کارکردها ، ویژگیها و فرآیندهای سیستم HRM را ترسیم می کند.
مرتبط با	HRM فقط با مردم سروکار دارد و نگرانی دارد. این کار استخدام ، پاداش و غیره را کنترل می کند.	HRD دغدغه توسعه همه جوانب و افراد درون سازمان را دارد و فرایندهای توسعه مهارت آن را مدیریت می کند.
سطح تشریفات	عملکرد HRM عموماً رسمی هستند و از طریق کلاس آموزش / آزمایشگاه و غیره اعمال می شوند.	عملکردهای HRD ممکن است غیرمستقیم باشد زیرا در دوره های مربیگری ، کارمندان مربیگری را از افراد برتر ، معمولاً از مدیران دریافت می کنند.

بخش توسعه منابع انسانی توسعه یافت تا عملکرد مدیریت منابع انسانی را در چالش‌های جدید قرن بیستم برآورده سازد. برخی از سازمان‌ها صرفا واحد منابع انسانی خود را به عنوان بخش توسعه منابع انسانی سازمان خود مجددا نوسازی و از نو طراحی کردند اما در واقع هر کدام از این دو بخش مدیریت منابع انسانی و توسعه منابع انسانی با هم تفاوت‌های خاصی دارند.

مدیریت منابع انسانی (HRM) به عنوان مجموعه‌ای از وظایف فرعی مستقل تلقی می‌شود در حالی که توسعه منابع انسانی (HRD) به عنوان سیستمی یک سیستم بزرگتر در یک سازمان دیده می‌شود.

HRM عموما یک کارکرد خدماتی دارد که با خواسته‌های سازمان در ارتباط است، اما HRD به عنوان یک عملکرد پیشرو در نظر گرفته می‌شود که نیازهای سازمان را پیش‌بینی می‌کند و خود را آماده می‌کند تا به صورت سازمان یافته با رقابت‌های غافلگیر کننده روبرو شود.

HRM مفهومی کوچک‌تر است که هدف آن توسعه و اداره افراد است. HRD یک مفهوم گسترده‌تر است که هدف آن توسعه نه تنها افراد بلکه کل سازمان آن است.

تمرکز اصلی مدیریت منابع انسانی بر افزایش مهارت‌ها و افزایش کارآیی افراد در سازمان است، در حالی که HRD مبتنی بر مفهوم ایجاد فضای مناسب سازمانی است که می‌تواند توانایی‌های انسانی را به شکلی بهینه کشف، پرورش و استفاده کند.

مدیریت منابع انسانی، انگیزه‌های اصلی همچون حقوق، مشوق‌های دستمزدی و ساده‌سازی شغل را پیگیری می‌کند. از طرف دیگر، HRD برای تقویت انگیزه نیروی کار در سازمان به غنی‌سازی شغل، چالش شغلی، ایجاد جو سازمانی غیر رسمی، ایجاد گروه‌های کاری مستقل و خلاقیت تکیه دارد.

HRM قرار است مسئول انحصاری مدیران منابع انسانی (HR) و بخش مربوطه به آنها را داشته باشد. اما HRD به عنوان مسئول کلیه مدیران یک سازمان در نظر گرفته می‌شود. در حقیقت، HRD در تلاش است تا توانایی‌های همه مدیران واحد را برای انجام وظایف مختلف مدیریت منابع انسانی خود توسعه دهد.

در مدیریت منابع انسانی، روحیه بالاتر و رضایتمندی به عنوان عاملی برای بهبود عملکرد در نظر گرفته می‌شود. در حالی که HRD عملکردهای بهتر را دلیل افزایش رضایت شغلی و روحیه کارکنان نسبت به کار می‌داند.

یکی از اصلی‌ترین تفاوت HRD و HRM این است که اولی برای مدیریت صحیح کارمندان سازمانی، اصول مدیریت را بطور معمول اعمال می کند. حالت دوم به یک کارکرد توسعه مستمر اشاره دارد که بطور مداوم و با هدف بهبود عملکرد کسانی که در یک سازمان کار می کنند انجام می شود.

HRM یک عملکرد مدیریت واکنشی است ، در حالی که HRD مخفف کارهای پیشگیرانه است که زیر مجموعه ای از HRM هستند. HRM در صدد برآورده شدن خواسته های مختلفی است که در سازمان بوجود می آیند ، در حالی که HRD با پیش بینی پیش بینی آنها ، نیازهای روزافزون کارمندان را برآورده می کند.

تفاوت HRM و HRD این است که هدف HRM در بهبود کارآیی همه کارمندان نهفته است ، در حالی که HRD با افزایش دانش ، مهارت ها و شایستگی کلی افراد شاغل در سازمان سروکار دارد.

HRM یک نهاد و عملکرد مستقل است و در مقایسه با HRD که یک زیر سیستم HRM و یک کار وابسته است، نقش های متفاوتی دارد.

نتیجه:

می‌توان گفت تفاوت HRM و HRD به صورت خلاصه این است که  مدیریت منابع انسانی یک شاخه اساسی از مدیریت است که با پرورش شرایط بهینه کار برای همه افراد تلاش می‌کند فضایی برای استفاده بهینه از منابع انسانی سازمانی ایجاد کند. از سوی دیگر، HRD شاخه‌ای از مدیریت منابع انسانی است که بر رشد و پیشرفت نیروی کار در هر سازمان متمرکز است.

منبع